Aller au contenu

flåwe

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye 1

[candjî]

Tayon-bodje latén « flebilem » (peneus, ki fwait tchoûler), adon racuzinåve avou l' neyerlandès « flauw » (etimolodjeye nén acertinêye). Vey li bate di dvize so l' etimolodjeye https://berdelaedje.walon.org/viewtopic.php?p=8376#8376 .

Dobès rfondowes
flåwe fwebe

Prononçaedje

[candjî]

Addjectif

[candjî]
singulî pluriyal
omrin flåwe flåwes
femrin padrî flåwe flåwes
femrin padvant flåwe flåwès

flåwe omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

  1. sins foice.
    • Il a des flåwès djambes. Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Il a stî malåde; il est co flåwe. Motî d’ Djivet (fråze rifondowe).
    • Dj' a les djambes totes flåwes. Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
    • Lu k’ est si pô d’ tchoi, k’ est si flåwe,
      Ki n’ a d’ tot rén po s’ rivindjî,
      Bate des aiyes sins s’ discoraedjî. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.193-194, “In’ Eximpe à sûre” (fråze rifondowe).
    • Dji so trop flåwe et djel sai bén, po flayî so les pus grands k' mi. Philippe Antoine (fråze rifondowe).
    • Li Walonreye est flåwe d’ idintité. Elle est fwebe di firté culturele. Jean Cayron.
    • Mins, come dji so todis flåwe èt hal’crosse,
      Et qu’dj’a so m’tåve dès prudjes èt dès ôl’mints,
      Ni v’côrcîz nin, si, po scrîre sorlon m’gos’,
      Dj’a hèré m’pène èl botèye… ås lav’mints !
      — Émile Wiket, Fruzions d' cour, p.171.
  2. (pus stroetmint) tot djåzant d' ene vwès.
    • Sins s' aporçure k' ele leyive goter l' eure,
      Li moirt e l' åme, ele dijheut d' ene flåwe vwès :
      L' amour trompåve a gåté m' destinêye,
      Et Diè m' a rpris l' efant k' end esteut l' frut. Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Pauve kimére" (fråze rifondowe).
  3. di mwaijhe cwålité.
    • Ah ! Hoûtez, ç' n' èst nin djusse : ovrer, lanwi, mori !
      Et po mète lès restants dè ci qui v's-a noûri,
      N'aveûr qu'on flåwe wahê, n'aveûr qui dès clicotes !...
      Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "A l'pwète dès incurâbes" (avri 1878), p.55.
Ratourneures
[candjî]
  1. flåwe såjhon : såjhon la k' gn a waire d' ovraedje; fr. saison morte.
  2. toumer flåwe
Parintaedje
[candjî]
Mots d’ aplacaedje
[candjî]

toumer flåwe, tchaire flåwe

Sinonimeye
[candjî]
Contråve
[candjî]
Dischindance
[candjî]

(!!! a-z aveuri)

Sipårdaedje do mot
[candjî]

w. do Levant Basse Årdene, w. do Mitan (peure Nonne), w. do Coûtchant (peure Nonne)

Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : S44, O2
Ratournaedjes
[candjî]
ki n' a waire di foice

Etimolodjeye 2

[candjî]

Tayon-bodje latén « fabula »; Loukîz a : « fåve »; mot cité dins l’ FEW 3 345a.

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
flåwe flåwes

flåwe femrin

  1. pitite istwere po rire.
  2. fåve do vî tins.
    • C' est l' flåwe do Mitan d' Cok ki dj' vos va conter la.
    • Dji vs va conter l' flåwe Kitouba ki splike pocwè ki l' solea lût tins del djournêye et nosse bele tins del nutêye. Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]
  1. flåwe, flåwiron; cwate vesses å posson, l' posson k' est trawé, cwate vesses a vosse nez u: flåwe, flåwiron; blanc, blanc tchitchon; leve li cawe: ti voerès l' trô ! : Rime-rame d’ efant (dijhe d' ene grande djin cwand des efants dmandèt a ene grande djins di raconter ene fåve et k' ele ni vout nén totshûte).
  2. cråsse flåwe : flåwe måhonteuse.
    • Nén raconter des cråssès flåwes divant les efants.
  3. fé come li rnåd del flåwe :
Sinonimeye
[candjî]
Sipårdaedje do mot
[candjî]

Basse Årdene, Bote di Djivet

Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : O81
Ratournaedjes
[candjî]
pitite istwere po rire Loukîz a : fåve