mancî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « mancî », el pout stitchî vaici.

Prononçaedje

Asteme ! Ci mot ci a on scrijha « -an- » ki n’ si prononce nén a môde di naziåle /ã/ mins /an/, çou ki respond a on scrijha Feller « -an′- ».

AFE :
- diferins prononçaedjes : /mansiː/ /mansi/ /manse/ /mansɛ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /mansiː/

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	manceye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	mancîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	mançans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	manceynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	manceyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	mancive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	manceye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	mancî
Ôtes codjowaedjes	come schoircî

mancî

(viebe å coplemint)
1. dire k' on va fé do må a (ene sakî).
  - Si l' etrindjir nos vént mancî, waerantixhoz, Diè, nosse patreye! — Nicolas Defrecheux (fråze rifondowe).
  - Insi, rén n' vént mancî l' påjhirté d' nos deus payis. — Lorint Hendschel, So l’ Anuti.
2. dire k' on va pûni (èn efant).
  - Li mame a tant mancî avou: «Djel dirè a vosse papa...» — Henri Frenay (fråze rifondowe).
  - On l' a mancî d' ene dispoûslêye. — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
  - Po çou k' dj' arivéve fwèrt sovint
    Après lès lèçons d'â-matin.
    I s'mâvréve èt man'céve
    Du m' bûzer...
    — Camille Gaspard.
3. (imådjreçmint) riloukî al copete les fondreyes tot lzî fjhant sogne.
  - Ses tourètes qu’ahoutèt tofér ine hèrlêye di flîtch’teûs prètes à l’bataye, si boutèt so l’crèstê parèye à n’binde d’adjèyants qu’ont l’êr dè man’cî les tiers — Joseph Mignolet, "Li Payîs des Sotês", 1926, p. 27.
4. risker do fé do må a (ene sacwè).
- Nos djins : omes, femes, efants, brokèt so des traeyins,
  Des fås, des påles, des hepes pwis s' metèt-st e-n alaedje
  Viè l' feu ki nos manceye dizo l' shofla do vint !. — Louis Lagauche, "L' inmant", (1947), Li ponne dè gård di bwès, p. 148 (fråze rifondowe).
1. - L' eglijhe do 19inme sieke pinséve ki l' muzike foclorike mancive li moråle et on broûléve co les macrales ! — Charles Massaux (fråze rifondowe).
(v. å coplemint nén direk)
1. (divant on viebe) bén manker di, risker di.
  - A droete, on grand meur sere li waide djondant.
    Al hintche, des wåmires ont l’ air di s’ sitrinde
    Come s’ ele avént sogne ki l’ rouflåde des ans
    Ni råye leus toets d’ wå ki mancèt d’ adschinde. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Riv’nou », 1911, p.84 (fråze rifondowe).
  - Li vint prinda dvins ene aiye et mi ptite avion mança di s' ritourner come ene boûkete. — Yvonne Gendarme (fråze rifondowe).
(v. sins coplemint)
1. risker d' ariver.
  - C' esteut dedja l' crijhe : l' ovraedje ki caléve, li greve ki mancive, et çou k' on loméve "li margaye des lingaedjes". — Paul Renson (fråze rifondowe).
2. twezer dal copete tot åtoû.
  - Å mitan des bouteures ki l’ solo shonne waitî,
    Ene noere croes halcote,
    Et l’ noer casse ki lyi sieve di corone
    A co l’ air do mancî. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Dixmude », 1916, p.25 (fråze rifondowe).