naxhe
Etimolodjeye
[candjî]Svierba do viebe « naxhî »; mot cité dins l’ FEW 7 28a.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /naç/ /naχ/ /nah/ /naʃ/ /nãʃ/ /nãt͡ʃ/ miersipepieuzmint e l’ notule ALW 4.2 (betchfessî xh)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /naç/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
[candjî]| singulî | pluriyal |
|---|---|
| naxhe | naxhes |
naxhe femrin
- pitite coine catcheye.
- Dj' a ene boune naxhe po catchî mes usteyes — D.T.W (fråze rifondowe).
- Cwè a-t i trové come naxhe po catchî ses cwårs? — D.T.W (fråze rifondowe).
- Les djindårs on discrovrou ene naxhe ås fuziks e viyaedje.
- Adam qu’aveût d’dja r’batou foû
Lès nahes là wice qui s’feume inméve di s’rètrôcler,
Ariva trop tård ad’lé lèye
— Joseph Mignolet, "Li tchant del croes", 1932, p. 25.
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.- plaece k’ on-z î est al coete del plouve.
- S' i ploût, dji cnoxhe ene boune naxhe po nos catchî.
- Tot conte l'eglijhe des Recoletes,
Divins ene sitroete naxhe sol costé
— Ep. Martial, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, ‘’Li savtî des recoletes’’, 69-73 (fråze rifondowe).
- On dit eto: åvrûle.
- F. abri.
- pitite plaece.
- Les trôs, les naxhes ki fjhént nosse djoye
Sont ristopés ;
Les bîs, les rews et les coroyes
Sont-st epoirtés. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.160, “Li Vîx Molin” (fråze rifondowe). - Dj’ a randaxhî dins tote li måjhone pol ritrover, et gn a, saiss des naxhes, del cåve å gurnî — Lucyin Mahin.
- Les trôs, les naxhes ki fjhént nosse djoye
- plaece k’ on s’ tént d’ åbitude.
- on-z a tertos ses naxhes .
- On-z oyeut les coks ki s’ respondént s’ les pådjes, vu k’ i plèt sôrti foû des naxhes pal bawete do dzo di l’ ouxh do ståve — Pierre-Joseph Dosimont.
- F. recoin, remise, abri, niche.
- esse foû d' ses naxhes esse diswaibyî.
- naxhe economike cwårtî di l’ economeye k’ on î est tot seu, k’ i gn a waire di concurrence.
- F. niche.
- plaece, e djenerå.
- Loukîz a: leu.
- F. lien, endroit.
- måle naxhe plaece k’ i n’ î fåreut nén aler, ca gn a des djins k’ i n’ fåt nén acalandjî.
- Ci cåbaret la est ene måle naxhe, on-z î boet et tremlêye tote nute.
- F. endroit mal famé.
Ratourneures
[candjî]- esse e naxhe
- Dji so co foirt e naxhe e ces trevéns; dji vs riscrirè divins on ptit tins. — Manfred Lejoly (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]
Sinonimeye
[candjî]Ortografeyes
[candjî](naxhe & naxhes)
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
