plaece
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « platĕa », bodje vî grek « πλατεία », plateia (hodos) (« lådje rowe »).
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /plɛs/ /plas/ (fok deus prononçaedjes)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /plɛs/
- Ricepeures : nén rcepåve
-
Plaece Sint-Lambiet a Lidje (sins 5)
-
Plaece Flagey a Brussele (sins 5)
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
plaece | plaeces |
plaece femrin
- boket d’ espåce wice k’ on cayet s’ trouve, la k’ i gn a åk ki s’ passe.
- La ene bele plaece po s’ rischaper.
- espåce ocupé pa ene sakî, ene sacwè.
- Alez a vosse plaece.
- Dinrîz vs minme on stî d’ ôr molou
Å pexheu po-z aveur si plaece,
K’ i n’ vôreut nén co vzel diner. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.9, “Ine Mâle Journêye” (fråze rifondowe).
- posse.
- T’ e-st on bråve coir ! Dj’ a må djåzé torade, c’ est k’ dj’ esteu ene gote dismonté ; mins t’ plaece est todi cial. — Henri Simon, « Li bleû-bîhe » 1886, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.32 (fråze rifondowe).
- sitouwåcion sociåle.
- MELIYE. – […] Mi matante dit ki s’ plaece est foirt boune. Et si oniesse, dai ! Des si belès manires !
DONÉ. – Ta, ta, ta ! Ké lavasse ! Nén si roed, båshele, nén si roed ! — Henri Simon, « Sètche, i bètche » 1889, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.37 (fråze rifondowe).
- MELIYE. – […] Mi matante dit ki s’ plaece est foirt boune. Et si oniesse, dai ! Des si belès manires !
- (nén contåve) sitindêye po mete ene sacwè, ene sakî.
- Gn a-t i del plaece assez ?
Oyi, vinoz, gn a plaece por vos.
- Gn a-t i del plaece assez ?
- (mot do bastimint) tchambe et ôte espåce inte cwate meurs d’ ene måjhone.
- Kibén d’ plaeces avoz, dins vosse novelle måjhone ?
- coine å lådje d’ on viyaedje, d’ ene veye, ki tolmonde î pout bén passer, sovint avou des bastimints metous åtoû.
- C’ est dlé l’ plaece Albert prumî.
Ratourneures
[candjî]- boket d’ espåce :
- fé plaece
- gn a plaece : gn a del plaece assez.
- i n’ si fåt måy leyî raetchî a s’ nez, tant k’ i gn a plaece a costé : i n’ si fåt nén leyî traitî (essulter) sins responde.
- espåce ocupé pa ene sakî
- plaece do moirt : plaece a costé do moenneu, dins ene oto.
- ene boune parole a todi s’ plaece : on wangne todi a djåzer oniestrumint, sins esse hagnûle.
- Vola come e dandjî wice ki nos polans esse, ene boune parole a todi s’ plaece. — François Bailleux (fråze rifondowe).
- leyans l’ Bon Diu e s’ paradis, c’ est s’ plaece : dijhêye po :
- li ci k’ invoke tofer li Bon Diè ezès formules Diè-wåde, li Bon Diu si åme, evnd.
- li ci ki djure toltins les nodidjus.
- kî va-st a messe piede si plaece, el ci ki va-st al dicåce piede ès plaece, kî cwite si plaece va a gasse
- prinde plaece.
- El rowe, totes les djins dafaçon,
Mågré l’ solo k’ flaxhive a foice,
Sol boird do trotwer prindént plaece
Po loukî passer l’ porcession — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.30, “Pauve mère !” (fråze rifondowe).
- El rowe, totes les djins dafaçon,
- prinde li plaece
- I s' dimande, sins l' poleur trover,
Kî k' a vnou d' ene seule enondêye,
Lyi prinde insi s' plaece di gåté. — Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.149, « Lu tchin djalos » (fråze rifondowe).
- tchambe
- rifé des plaeces : rifé des novelès tchambes, motoit a pårt, po lodjî ene sakî.
- Cwand Matante Luceye a rivnou d’ Paris podbon, ele vleut k’ on lyi rfwaiye des plaeces.
- rifé des plaeces : rifé des novelès tchambes, motoit a pårt, po lodjî ene sakî.
Parintaedje
[candjî]- plaecî, plaeçaedje, plaeçmint
- riplaecî, riplaeçaedje, riplaeçmint
- replaecî, replaeçaedje, replaeçmint, replaeçant
- eplaeçmint
- displaecî, displaeçaedje, displaeçmint
- forplaecî
- ridisplaecî
Mots d’ aplacaedje
[candjî]Mots vijhéns
[candjî]- (boket d’ espåce) : leu, edroet (les deus dins des rastrindous sinses)
- (coine å mitan d’ on viyaedje) : bati
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]boket d’ espåce
espåce ocupé pa ene sacwè, ene sakî
sitindêye po mete ene sacwè, ene sakî
tchambe et ôte espåce inte cwate meurs d’ ene måjhone
bele coine å mitan d’ on viyaedje, d’ ene veye
rifé des plaeces
- Francès : [[{{{2}}}#|{{{2}}}]] [[:aggrandir:{{{2}}}#Aggrandir|(aggrandir)]], faire un appartement