seur
Apparence
Etimolodjeye 1
[candjî]Tayon-bodje latén « securus » (ki n’ a nole rujhe), pal voye d' èn ôte lingaedje d' oyi. Li rzultat walon åreut sitî *saweu.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /søːʀ/ /syːʀ/ /ʃyːʀ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /søːʀ/
- Ricepeures : nén rcepåve
Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | seur | seurs |
femrin | seure | seures |
seur omrin (come addjectif djondrece, todi metou padrî l’ no)
- ki va ariver sins manke, k’ est vraiy, sins dotance possibe.
- Dji vou des racsegnes seures.
Ratourneures
[candjî]- seur et certin
- ossu seur ki k’ l’ aiwe court a valêye
- fé seur : esse foû dandjî
- Gn aveut, on côp, èn ome ki dischindéve li voye di Djeruzalem a Djerico. I n' î fwait nén trop seur— André Henin (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]- surté, surmint
- assuré, assurer, assurance, assuraedje, assureu, assuråve
- rassuré, rassurer, rassurance, rassuraedje, rassureu
(minme sourdant etimolodjike)
Mots d’ aplacaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]k’ i gn a pont d’ dotance a-z awè
fé seur
- Francès : être hors de danger (fr)
Adviebe
[candjî]seur (nén candjåve)
- sins dotance possibe.
- Ti pårléve d’ amour, d’ esperince,
Ki benixheut seur ti prezince — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.18, “Avâ l’ Aiwe” (fråze rifondowe). - Divant k' i n' hantaxhe, i m' aveut si sovint dit k' ele lyi plaijhive bén, k' ele fijhreut seur ene boune feme di manaedje — Louis Lagauche, "Prindoz vosse bordon" (1937), p. 25 (fråze rifondowe).
- Ti pårléve d’ amour, d’ esperince,
Ratournaedjes
[candjî]k’ i gn a pont d’ dotance a-z awè
Etimolodjeye 2
[candjî]Tayon-bodje vî francike « sûr » (minme sinse).
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /søːʀ/ /saːʀ/ /sɔʀ/ /sɛʀ/ /syʀ/ /sœʀ/ /syːʀ/ /sœːʀ/.
- prononçaedje zero-cnoxheu : /søːʀ/
- Ricepeures : nén rcepåve
Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | seur | seurs |
femrin atribut | seure | seures |
femrin epitete (todi padvant) |
seure | seurès |
seur omrin
- k’ a on gosse ki pike al linwe, årvier d’ ene sacwè d’ doûs (di soucré).
- Vosse djus d’ orandjes esteut on pô seur.
- (imådjreçmint) laid.
- Mins tot d’ on côp, l’ efant grogntêye…
Ele fwait ene seur mene,… ele vout plorer … — Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.136, « L’ andje dèl têre » (fråze rifondowe).
- Mins tot d’ on côp, l’ efant grogntêye…
Ratourneures
[candjî]- fé on seur vizaedje u fé ene seure mine : awè l’ vizaedje ki mostere k’ on-z a des soucis. — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]- seure plouve plouve tcherdjeye di surté a cåze do mannixhaedje di l’ air.
- F. pluies acides.
- seure orandje, seurorandjî
Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]seur
fé ene seure mine
- Francès : faire grise mine (fr)
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
seur | seurs |
seur omrin
- (noûmot pa stindaedje do sinse) (tchimeye) sustance k’ a on pH ådzeu d’ 7.
- On seur, c' est l' contråve d' ene båze.
- (pus stroetmint) aiwe ki dmeure cwand l' froumaedje s' a sgoté.
- Nos boerans ene djate di seur po s' rafrexhi — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Gn aveut des cis ki prustixhént l' farene avou do seur po fé les pwins — Motî d’ Nivele (fråze rifondowe et rarindjeye).
Mots d’ aplacaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]Sustantif
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]aiwe di laecea
- Francès : lactosérum (fr)
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do latén
- Mots do walon d' on seu pî
- Addjectifs do walon
- Addjectifs ås cwate cognes ortografikes
- Addjectifs do walon todi metous padrî
- Mots do walon avou des ratourneures
- Adviebes do walon
- Mots nén candjåves
- Mots do walon vinant do vî francike
- Addjectifs ås cénk cognes ortografikes
- Mots do walon avou on sinse imådjrece
- Sustantifs do walon
- Noûmots di stindaedje
- Motlî do walon pol tchimeye
- Sustantifs
- Mots ki sont dins R17