spiyî

Walon (Rifondou)

Alofômes di s(i)- / (e)s-

Cogne prumrece (dirî voyale)	Dispotchaedje (dirî cossoune)	Divanceye voyale (dirî cossoune)
spiyî	sipiyî	espiyî

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	s(i)peye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	s(i)piyîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	s(i)piyans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	s(i)piynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	s(i)piyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	s(i)piyive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	s(i)peye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	s(i)piyî
Ôtes codjowaedjes	come criyî

spiyî (viebe å coplemint)

1. casser a meye bokets.
   • So s’ colere, il a spiyî deus assîtes.
   • Dji n’ sai nén kî çk’ a spiyî ci cantea la ; c’ est nén mi, todi.
   • Dji t' apougnrè pa t' vî buzea
     Et dji speyrè t' xhalé muzea. — Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 113, "Djaloserèye" (fråze rifondowe).
   • E po n’ rén spiyî do manaedje,
     I fåt k’ tcheriexhe tot bén doûçmint. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.28, “On Baguège Jus d’la Mouse” (fråze rifondowe).
   • Cwand il atome ki dj’ a-st ene gote e l’ tiesse,
     Fåt m’ pardoner si dji speye mi bazår ; — Louis Lagauche, Tchansons tchusèyes, (1908-1912), «Buvans» p.67 (fråze rifondowe).
   • On nd a spiyî po fé, des posteures, tot les dischindant des schåles. — Émile Gilliard (fråze rifondowe).
   • Li cinsî fourit télmint rascråwé di s’ aveur sipiyî li screne k’ on n’ el veya måy pus ki dvins ene pitite tcherete. — Paul Renson (fråze rifondowe).
   • Dj’ a spiyî mi éndjole tot fjhant leu ratournaedje.
2. casser e deus.
   • Vos avoz sins l' sepi, spiyî l' tchinne del boune camaerådreye ki nos loyive. — Joseph Mignolet, "Li vôye qui monte" (1933), p.30 (fråze rifondowe).

Ratourneures

1. diåle mi speye
2. spiyî e bokets u spiyî a bokets: casser e sacwants grands bokets.
3. spiyî l’ manaedje
4. spiyî s’ schiele
5. a tot spiyî

Parintaedje

• piyî, piyeu, piyaedje
• spiyeu, spiyaedje, spiyant
• speymint, spiyeure
• dispiyî

Mots d’ aplacaedje

speye-manaedje

Sinonimeye

casser a meye bokets

• broyî
• distrure
• casser

Mots vijhéns

• brijhî
• fraiturer
• coixhî

Ortografeyes

Divant 1900 :

• spii : E177a ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• spiyi / sipiyi : C8, C13
• spiyî / èspiyî : O4
• spiyî : E1
• spiyî / supiyî : E34

E rfondou walon :

• spiyî / sipiyî u espiyî : R10 ^(lére)
• spiyî : R13

Ratournaedjes

casser a meye bokets

• Francès : casser ^(fr), détruire ^(fr)

si casser (èn oxhea)

• Francès : fracturer ^(fr)

si casser (èn aparey)

• Francès : crasher ^(fr)

Djambe sipiyêye

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	spiyî	spiyîs
femrin padrî	spiyeye	spiyeyes
femrin padvant	spiyeye	spiyeyès

spiyî omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

1. k' a stî spiyî, aprume tot djåzant d' èn oxhea.
   • —Nos n' vis såréns emoenner a Lidje avou vosse sipiyêye djambe, Aniouchka
     —Çoula m' fwait si må, dai !— Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 29 (fråze rifondowe).

Ratourneures

1. djambe sipiyêye

Ratournaedjes

spiyî

• Francès : cassé ^(fr), fracturé ^(fr)