Aller au contenu

waeranti

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : waerander.

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) waeranti / waerantixh
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) waerantixhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) waerantixhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) waerantixhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) waerantirè / waerantixhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) waerantixheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) waerantixhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av) waeranti
Ôtes codjowaedjes come prusti

waeranti

  1. (viebe å coplemint) acertiner (ene racsegne) a (ene sakî).
    • Dji vs pou waeranti k' n a ene plaece por vos e paradis; mins dvant d' aler tola, i m' fåreut ene sakî po-z arindjî m' djårdén — J. Delchambre (fråze rifondowe).
  2. (viebe å coplemint) dire k' on est seur del cwålité di (ene sacwè), do serieus di (ene sakî).
  3. (viebe å coplemint) (finance) prinde des precôcions po k' on prustaedje soeye bén rpayî.
    • C' est l' ipoteke so vosse måjhon ki waerantixh vosse credit.
  4. (viebe å coplemint) espaitchî k' ene sacwè n' åye des damadjes, k' ene sakî n' atrape do må.
    • Gn aveut ene båbe di fier après l' mantche del hatche po l' waeranti cwand on scoxhive Motlî d’ Tchonveye (fråze rifondowe et rarindjeye).
    • Li måjhone esteut a mitan catcheye pa ene håye di seuceas k' el waerantixheut del bijhe Émile Gilliard (fråze rifondowe).
    • Rén n' a polou, des sotès brijhes des cmeres,
      El waeranti. Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Mi cour" (fråze rifondowe).
    • Ôz ddja magnî des årtichôs: totes les foyes, c' est on racafûlaedje po waeranti l' grinne k' est e mitan Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece, a « racafûladje » (fråze rifondowe).
    • Ni rovyîz nén vosse masse po vs waeranti et waeranti tos ls ôtes — messaedje del copinreye di Tchårnoe-dlé-Harsin, nôvimbe 2021 (fråze rifondowe).
    • N' a nou vaccin ki waerantixhaxhe a cint å cint.
  5. protedjî.
    • I ploût, i ploût, bièdjrèsse,
      Rintroz vos blancs bèdots,
      Faut garanti vos bièsses,
      Moussoz rade è m’ maujo.
      Chantal Denis.
    • L’èstatûwe date do quinzyinme sièke. Divant d’yèsse èwou’ qu’èlle è-st-audjoûrdu, èlle èsteûve astampéye su l’ pwate d’one dès toûrs qui garantichin.n´ li vile foû dès côps èt on l’a boudjî d’ place quand gn-a yeû lès grandès-êwes. — Françoise Evrard, Li Nanèsse di Bèlgrâde.
  6. (éndjolike) espaitchî k' on n' vegne disbrôler (on fitchî, on programe infôrmatike).
    • Vloz waeranti cisse pådje la ?
  7. (viebe å prono) : Loukîz a : « si waeranti ».

Parintaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]
dire ki c' est bén l' veur
dire k' on est seur del cwålité
?
epaitchî d' awè des damadjes

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C13, C62

Ratournaedjes

[candjî]
acertiner
dire k' on est seur del cwålité
prinde des precåcions, po on prusteu
protedjî
espaitchî k' ene sacwè, ene sakî n' åye do damadje
espaitchî k' on fitchî éndjolike ni soeye hacné

Codjowas

[candjî]
Dobès rfondowes
waeranti waerantixh
Do viebe «waeranti»
  1. indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
  2. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece
    • Dji t' waeranti k' i vénrè.
    • Dji vs waeranti k' i gn a ene voye d' ahesse ki passe el coine di leu corti Båze di dnêyes di l’ Årdene nonnrece, a « ahesse » (fråze rifondowe).
    • Dji vs waeranti k' c' est lu Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
    • Dji waeranti vosse såvrité li tins do voyaedje; nén dvant ni après.


Pårticipe erirece

[candjî]
singulî pluriyal
omrin waeranti waerantis
femrin waeranteye waeranteyes

waeranti omrin

  1. Pårticipe erirece omrin do viebe "waeranti".
    • Tot respondant por lu, il a waeranti s' prustaedje del banke.

Addjectif

[candjî]
singulî pluriyal
omrin waeranti waerantis
femrin padrî waeranteye waeranteyes
femrin padvant waeranteye waeranteyès

waeranti omrin

  1. metou a houte.
    • A l' Ofinsive di Von Rundschted, les djins djhént « alans e ståve, nos serans mî waerantis ».
  2. acertiné, seur, seur et certin.
    • Si c' est lu ki s' è mele, c' est waeranti k' ça toûnrè må Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).