astapler
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Bodje « stape » avou l’ betchete « a- » des viebes avou l’ cawete di codjowaedje « -ler » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /a.sta.ple/ /a.sta.plɛ/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /a.sta.ple/
- Ricepeures : a·sta·pler
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | astaplêye |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | astaplez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | astaplans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | astaplêynut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | astaplêyrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | astapléve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | astaplêye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | astaplé |
Ôtes codjowaedjes | come tchicter |
astapler
- (viebe å coplemint) fé on bén måjhné moncea avou do bwès, des brikes, des mwelons, evnd.
- Li djin ki skepeye strupieye, ele sitrame des meyes di sorires a tot kî l' atôtche, ele astapele des ptitès djoyes, ele sofrixh sins moti — Roger Viroux (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) mete ene sadju ene sacwè, ene sakî ki n' î esteut nén.
- Les politikîs ont grignî des dints cwand DHL, li societé d' evoyaedje di colis abeye abeye, a vlou astapler sacwants d' ses buros el Walonreye — Lucyin Mahin.
- (viebe å coplemint) si tni al copete.
- I gn-a pont d' grand botike èt i gn-a wêre d'autos qui passenut pace qui l' viladje èst-astaplé sul cwane d'on crètia èt qui l' laudje lèvéye di Nameur coûrt tot 1' long d' Sambe, vêla dins lès fonds, ètur lès fabriques, lès scoles èt lès longuès ruwes plin.nes di djins— Émile Gilliard.
- (v. sins coplemint) vini dmorer.
- Li govienmint bedje esteut dedja astaplé å Håve — Louis Tilkin (fråze rifondowe).
- (viebe å prono) si stamper.
- Les tchinnes a vni, les frinnes di dmwin, s' î astapelront, bén droet e leu bonåfidé. — Albert Lovegnée (fråze rifondowe).
- Come (...) amon l' pus gros mwaisse d' oujhene on s' aprustéve po-z aler « à la mer » ou « à la campagne », les Pîron estént come des agaesses so des tchôdès cindes po s' astapler ene sawice durant treus cwate samwinnes — Louis Lagauche, "Prindoz vosse bordon" (1937), p. 33 (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (mete ene sadju ene sacwè, ene sakî ki n' î esteut nén) : mete so pî, emantchî, mete so pås so fotches
- (si tni al copete) : si djoker, s’apîçter
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]fé on bén måjhné moncea avou do bwès, des brikes, des mwelons, evnd
si tni al copete
- Francès : être perché (fr)
si stamper
- Francès : se dresser (fr), se lever (fr)