comere
Apparence
Plinne cogne Lidje-Årdene (betchete sipotchåve) |
Cogne Nameur-Tchålerwè (betchete nén spotchåve) |
Sipotcheye cogne Lidje-Årdene |
---|---|---|
kimere | comere | cmere |
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « commater » (mere do fiyasse ou del bele-feye), çou ki dene on mot avou l' bodje « mere » ey avou l’ betchete « co- » di dobe rifondaedje; mot cité dins l’ FEW 2 945b, adon minme sourdant et tcherpetaedje ki l' francès « commère », mins les deus mots ont prins des sinses mo diferins.
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
comere | comeres |
comere femrin
- femrinne djin, k' a dpus d' 18 ou 21 ans (shuvant les trevéns d' l' istwere).
- Nos avans cial des cmeres pé k' des viperes — Simon de Harlez (fråze rifondowe).
- feme marieye u ki vike avou (èn ome).
- djonne feye.
- Les cmeres ni s' plént nén rabindler avou les djonneas.
- djonne feye egadjeye avou (on djonne ome), ou båshele k' i rexhe avou leye.
- C' est s' comere — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- Seur k’ i vont toumer d’ on må,
Les macreas ki l’ diåle kihere
Tot m’ oyant båjhî mi cmere. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Eloviné », 1922, p.61 (fråze rifondowe). - Dj' î alans avou l' comere da Edwård.
- On côp, avou camaeråde, ns avéns radjoû avou s' comere a l' intrêye d' ene såle di danse — Jean-Jacques Gaziaux (fråze rifondowe).
- (noûmot pa stindaedje do sinse) (mot politicmint comifåt) feme ki vike eshonne avou ene ôte feme, come deus marieyès djins.
Ratourneures
[candjî]- vey les comeres : håbiter les houres
- Gn aveut, on côp, èn ome di Djiblou k' aléve vey les comeres a Bossere. A velo, di ç' tins la ! On dmey drole, savoz, dji vou bén ! ene miete barakî — André Henin (fråze rifondowe).
Mots d’ aplacaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (femrinne djin di dpus d' 18 ans): dame, madame, nosse dame, feme
- (feme marieye): feme, kipagneye, mweteye, mitan; Loukîz a : « feme »
- (femrinne djin di 15 a 25 ans): crapåde, båshele, glawene; Loukîz a : « djonne feye »
- (djonne feye egadjeye avou on djonne ome): crapåde, mayon; Loukîz a : « mayon »
- (copleuse omosecsuwele, livea politicmint comifåt): galante
Fås amisse
[candjî]Li francès «commère» vout dire «canleuse»; ci sinse la egzistêye ossu e walon. Il s' a spårdou e 20inme sieke
Rilomêye do mot
[candjî]Li mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke
- Li ptite comere avou l' blanke camizole, on ptit roman da Lucyin Mahin
Ortografeyes
[candjî](comere, cmere & kimere)
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]femrinne djin di dpus d' 18 ans
feme marieye Loukîz a : feme
djonne feye egadjeye avou on djonne ome ou k' i rexhe avou leye Loukîz a : mayon
- Almand : Geliebte (de), Gevatterin (de)
- Francès : fiancée (fr), bien-aimée (fr), copine (fr), bonne amie (fr)
- Lussimbordjwès : Gefuedesch (lb)
vey les comeres
- Francès : fréquenter les prostituées
Waitîz eto
[candjî]Lijhoz l’ årtike comere so Wikipedia
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon avou ene betchete ki-/co-/c-
- Mots do walon vinant do latén
- Årtikes avou des valixhances di paramete nén cnoxhowes
- Sustantifs do walon avou l' betchete co- di dobe rifondaedje
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do francès
- Sustantifs do walon
- Noûmots di stindaedje
- Mots do walon avou des ratourneures