diner
Aller à la navigation
Aller à la recherche
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.
Walon (Rifondou)[candjî]
| Plinne cogne | Spotcheye cogne |
| diner /dine/ |
dner /nne/ |
Etimolodjeye[candjî]
Tayon-bodje latén « donare » (minme sinse); çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.
Prononçaedje[candjî]
Loukîz a : « dner »
- AFE :
- diferins prononçaedjes :
- (spotchåves) /di.ˈne/ /dy.ˈne/ /dœ.ˈne/ /dɛ.ˈne/
- (nén spotchåves) /dɔ.ˈne/ /dɔ.ˈnɛ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /di.ˈne/
- diferins prononçaedjes :
- Ricepeures : di·ner
Viebe[candjî]
| Djin et tins | Codjowa |
|---|---|
| Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | dene |
| Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | d(i)nez |
| Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | d(i)nans |
| Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | dinnut |
| Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | dinrè |
| Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | d(i)néve |
| Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | dene |
| pårt. erirece (dj’ a, vos av) | d(i)né |
| Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
diner
- (viebe å coplemint) fé divni da èn ôte ene sacwè k' esteut da vosse.
- I m' a dné cint-z euros.
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.- tinde (li mwin) eyet l' leyî apicî.
- Dinez mu vosse droete mwin.
- fé awè.
- Bozere ene boune gueuze, ça dene soe.
- Cisse frisse aiwe la, pa ene tcholeur pareye, ça dene håsse di s' taper dvins d' on plin côp.
- diner li misse ås ôtes : fé djéryî ls ôtes.
- F. faire envie.
- fé ariver a èn ôte.
- diner des côps d' pougn.
- Dji t' è dinrè : (nén dit: des bafes) dijhêye po mancî èn efant k' est målåjhey.
- diner l' awion. :
II. [viebe a nén metou coplemint]
- diner des cwårs a èn ôte.
- diner d' ene mwin eyet rprinde di l' ôte : fé ene faveur d' on costé eyet mete ene novele taeye e minme tins.
- fé rintrer bråmint des cwårs.
- Elle a bén dné, vosse tombola ?
- awè ene boune produccion, tot cåzant d' ene coûteure.
- Louke on pô come les speates ont dné, ciste anêye cial.
- Ça n' a rén dné; ça n' a waire diné.
- diner bråmint do laecea, po ene vatche.
- Cwand on Rwandès rescontréve ene feme, i n' lyi dnéve nén l' mwin; i stindeut ses bresses; li feme moussive divins; i djheut: "Ki vs åyîxhe des vatches !"; et leye responde: "des cenes ki dnénxhe" — Lucyin Mahin.
- F. produire.
III. [v.s.c.]
- shofler foirt, tot djåzant do vint.
- Waite on pô come l' air dene: les sapéns vont ttaleure siketer.
- bawer foirt.
- Les tchéns dnént a tot sketer (J.J. Gaziaux).
IV. si dner [v.pr.] divni pus lådje, pus coriant tot dvizant di cayets d' cur. Les noveas solés serèt ene miete, mins i s' vont dner tot s' afroyant.
Ratourneures[candjî]
- to n' dirès nén ki dji n' t' a måy rén dné : dijhêye cwand on vout dner ene sacwè (di waire di valeur) a ene sakî, pol balter.
- diner si linwe å tchet : dimander li response d' èn advinea.
Parintaedje[candjî]
- dinêye
- dineu, dinaedje
- acdiner
- ridner, erdiner
- fordiner, fordinêye, fordinaedje
- houtdiner
- Dinêye (viyaedje)
Sinonimeye[candjî]
- (tos les sinses): bayî