evoler
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Do viebe «voler», avou l’ betchete « e- » d’ endalaedje des viebes.
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | evole |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | evolez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | evolans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | evolnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | evolrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | evoléve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | evole |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | evolé |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
evoler
- (viebe å coplemint) fé monter e l'air.
- Et vola nosse glawene ki prind l' paile a deus mwins, ki s' abaxhe on ptit pô Et rouf! di totes ses foices, elle evole li boûkete Ele l' evola si bén k' on n' l' a måy ritrové. — Georges Ista (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) epoirter dins les airs.
- Les papîs s' avént fwait evoler avou l' air.
- (v. sins coplemint) endaler dins les airs
- Vost avion evole al dimeye di ût.
- ((viebe å prono muroetrece)) voler evoye.
- Li frumele ewaerêye s’ evole
Trop mnowe po disfinde si bagnole— Martin Lejeune, "L’amour vint dè passer", dins « L’année des poètes » (1892), p. 230 (fråze rifondowe). - Mi ouve est la, ele vike, ele bate des aiyes et s' ni dmande t ele k' a s' evoler. — Joseph Mignolet, "Li vôye qui monte" (1933), p.18 (fråze rifondowe).
- E-n ene estchanteuse radondinne,
Ele s' evolèt foû des mostîs
Po s' leyî djus – vive ou dorlinnes –
El doûce niyêye des cénk clokîs — Louis Lagauche, "L' inmant", Tournai, (1947), p. 125 (fråze rifondowe).
- Li frumele ewaerêye s’ evole
- ((viebe å prono muroetrece)) monter lon å hôt.
Ratourneures
[candjî]- s’ evoler dins les coxhes : (mot del fotbale) end aler å hôt, lon do gôl, tot djåzant d' on chotaedje.
- Mins il ont bea cabouxhî, C' est come si l' gôl sereut boutchî; Et l' bale s' evole dins les coxhes. Zels sont hagnants come des Boches. — Lucyin Mahin.
- Diåle m' evole : djuraedje po håyner si raedje
- s’ evoler l’ cervea.
- C' est l' moudreu … l' ome ås lådjes sipales s' a-st evolé l' cervea … L' afwaire est djus …— Paul-Henri Thomsin, ratournant Maigret èt l’danseûse d’å Gai-Moulin, 1994, p. 38 (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (endaler e l' air) : s' enûler
Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]evoyî dins les airs
- Inglès : to send up (en)
- Francès : envoyer en l’air (fr)