kibouyî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Bodje « bouye », avou l’ betchete « ki- » des viebes, avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /kɪ.bu.ˈjiː/
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /ki.bu.ˈjiː/
• Ricepeures : ki·bou·yî

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	kibouye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	kibouyîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	kibouyans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	kibouynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	kibouyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	kibouyive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	kibouye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	kibouyî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

(viebe å coplemint)

1. fé des bouyes a on cayet, copurade e metå.
   • Ele kibouyrè vosse viye djihinne di stin. — Motî Forir (fråze rifondowe).
   • Ele kibouye tot d' esse måladroete. — Motî Haust (fråze rifondowe).
   • Sint Djan, sint Pire, et Sint Antône,
     K' estént frisses ouy å matén,
     D' aveur stou kibouyîs tot l' tins,
     Ni tnèt cåzu pus pîce eshonne. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Li martchand d’posteûres", p.52 (fråze rifondowe).
2. kibouter d' côps tot avå l' coir
   • Dj' a stî tot cbouyî dvins ci casse-cô la. — Motî Forir (fråze rifondowe).
   • Dj' a stî tot kibouyî d' aveur toumé. — Motî Haust (fråze rifondowe).
3. (viebe å prono) : Loukîz a : « si kibouyî ».

Sinonimeye

kibouter d' côps tot avå l' coir

• abimer
• froxhî
• moudri

Sipårdaedje do mot

w. do Levant

Ortografeyes

Divant 1900 :

• cubouy / k'bouy : E177a ^(lére)
• kiboüî : E203 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• kibouyî k’bouyî : E1

E rfondou walon :

• kibouyî /cbouyî, cobouyî : R10 ^(lére)

Ratournaedjes

kibouyî

• Francès : cabosser ^(fr), bosseler ^(fr)

kibouter d' côps tot avå l' coir

• Francès : contusionner ^(fr)

Pårticipe erirece

	singulî	pluriyal
omrin	kibouyî	kibouyîs
femrin	kibouyeye	kibouyeyes

kibouyî omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe "kibouyî".

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	kibouyî	kibouyîs
femrin padrî	kibouyeye	kibouyeyes
femrin padvant	kibouyeye	kibouyeyès

1. avou des bouyes dissus.
   • On marabout d' keuve tot cbouyî. — Motî Haust (fråze rifondowe).
2. avou des froxhaedjes tot avå l' coir
   • Dj' a l' coir tot cbouyî. — Motî Haust (fråze rifondowe).

Sinonimeye

avou des bouyes dissus

• groubieus
• potlé
• tot a groubiotes

avou des froxhaedjes tot avå l' coir

• abimé
• froxhî
• moudri

Ratournaedjes

avou des bouyes dissus

• Francès : cabossé ^(fr), bosselé ^(fr)

avou des froxhaedjes tot avå l' coir

• Francès : contusionné ^(fr)