linwter

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Bodje « linwe » avou l’ dobe cawete « -ter » des viebes

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /lɛ̃w.te/ /lɛ̃w.tɛ/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /lɛ̃w.te/
Ricepeures : linw·ter

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	linwtêye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	linwtez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	linwtans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	linwtêynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	linwtêyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	linwtéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	linwtêye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	linwté
Ôtes codjowaedjes	come tchicter

linwter

(viebe å coplemint) prinde evoye avou s' linwe.
- Li ptit målaprins ! I linwtêye tot l' boure djus di s' tåte — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Les tchets pôront linwter do laecea Modele:PhMa
- Li tchet linwtêye li lalete di laecea — Motî Gilliard (fråze rifondowe).
(v. sins coplemint) respirer boke å lådje avou s' linwe ki pind, tot djåzant d' on tchén.
- Li tchén linwtêye cwand i fwait tchôd — Motî Alphonse Massaux (fråze rifondowe).
(v. sins coplemint) voleur ene sacwè k' on n' såreut awè, po ene djin.
- Ele mi fwait linwter après m' dinner — Motî Haust (fråze rifondowe).
- Li tere linwtêye après del plouve — Motî Haust (fråze rifondowe).
- S’ on n’ elzès voet måy linwter so ene eurêye,
  C’ est pol boune råjhon k’ ele ni magnèt nén. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Marionètes », 1924, p.118-119 (fråze rifondowe).
- Si vos linwtez trop et foû mzeure après les béns del tere, vos pierdroz les béns d' al copete ki n' finixhront måy — Jean Bosly, ratournant L' imitåcion d' Djezus-Cri.
- Ome å cour di powete ki l' magriyete estchante
  Ostant ki l' croxhe-patårs linwtêye après ene pice d' ôr
  — Louis Lagauche, "L' inmant", Li tchanson del Mouze, (1947), p. 104 (fråze rifondowe).
(v. sins coplemint) fé rexhe des blames tot djåzant do feu.
- Portant dvins l' aisse, li blame djoyeuse,
  Come s' ele voleut espadroner,
  Potchtêye et linwtêye, gawdieuse,
  Et l' efant rilouke estené. — Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.142, « Dâr iviêr po lès p’tits pîkèts » (fråze rifondowe).

Parintaedje

linwtaedje, linwteu

Sinonimeye

(prinde evoye avou s' linwe) : lapter, letchî, raletchî
(respirer boke å lådje) : haner, teguer
(voleur ene sacwè k' on n' såreut awè) : s' agranci, djeryî, paiyî, rimer, laemer, aveur li misse, gaiver; Loukîz a : « djéryî »

Ortografeyes

Divant 1900 :

linwté : E203 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Li mot n’ est nén dins : S0, C9, R13

Ratournaedjes

letchî evoye

Loukîz a : letchî

Francès : lécher ^(fr)

respirer boke å lådje

Francès : tirer la langue ^(fr) (nén ratournåve direk e francès)

voleur ene sacwè k' on n' såreut awè

Loukîz a : djéryî

Francès : désirer avidement ^(fr) (nén ratournåve direk e francès)