djeryî

Loukîz eto : djéryî.

Walon (Rifondou)

Tayon-bodje latén « desiderare » (voleur, dizirer) çou ki dene on mot avou l’ dobe cawete « -yî » des viebes, adon racuzinåve avou neyerlandès « geren » (djeryî) et l' almand « gären » (prusti).

AFE :
- diferins prononçaedjes : /d͡ʒɛː.ˈʀji/ /d͡ʒɛː.ˈʀiː/ /d͡ʒɛ.ˈʀi/ /d͡ʒɛː.ˈʀi/ /d͡ʒe.ˈʀi/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /d͡ʒɛ.ˈʀjiː/
Ricepeures : dje·ryî

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	djereye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	djeryîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	djerians
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	djereynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	djereyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	djeryive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	djereye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	djeryî
Ôtes codjowaedjes	come tcheryî

djeryî

(v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « so ») u « après » volou awè ene sacwè k' on n' årè dandjreus nén (sins rén dire, mins tot l' mostrant).
- I djereye so tot.
- I djereynut après tot çk' i voeynut — Motî Alphonse Massaux (fråze rifondowe).
- Ene vatche tinowe a djune (sins poleur magnî), ele djereye sol magnî des ôtes; ele lance après — Jean-Jacques Gaziaux, L’élevage des bovidés à Jauchelette, p. 302 (fråze rifondowe).
- Paski des omes k' i gn a, les cis ki schoûtèt leu feme, et lzî dner totes les miscotreyes k' ele vlèt, do côp k' ele — djerièt. après, ces omes la, di dju, i dvèt esse contés avou les femes — Lucyin Mahin, Eviè Nonne.
- Mi, dji djeryive après des candôzreyes — P. Schruse (fråze rifondowe).
(pus stroetmint) (mot d’ fiziolodjeye) voleur awè èn amagnî, tot cåzant d' ene feme ki ratind.
- Dji djereye après do bouyon d' poye — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Les femes ecintes djerièt co sovint so ene sôre u l' ôte: i n' les fåt nén fé pîler après.
- Mi stoumak djereye après on herin — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
ratinde après åk ki n' vout nén vni.
- C' est nén tofer åjhey
  Cwand i fåt fé ene tchanson;
  Li tchansonî djereye
  Après l' inspiråcion — Jacques Lefebvre (fråze rifondowe).

Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

Franwal:

II. [v.s.c.]

aveur håsse d' ene sacwè.
- Oh ! Dj' inméve d' î viker, dji contéve î mori !
  Djeriant d' aveur so m' fosse ene pougnêye di fetchires
  Bén puvite k' ene corone di rôzes ou di feu d' li ! — Louis Lagauche, "L' inmant", (1947), Li ponne dè gård di bwès, p. 147 (fråze rifondowe).
awè håsse d' on n' sait d' cwè (a magnî), sins magnî did rén.
- Vola lontins ki ça n' m' a pus gosté come ça; al måjhon, dji djereye todi, et i gn a rén ki m' agresse (R. Dedoyard).
rl a: rinaker, nareus.
magnî u voleur magnî des sacwès d' drole, metans des pires, do plastike, tot cåzant d' ene vatche.
F. avoir un appétit dépravé, présenter du pica.
awè håsse (d' èn amagnî).
- On sint k' les djins sont mwais; pocwè promete et n' nén dner ? est çu po fé djeryî nos efants ? — Paul Moureau (fråze rifondowe).
F. avoir des envies.

djeryî dvant les werenes riwaitî les belès werenes des botikes, sins rén poleur rén atchter.

Franwal: ahåyant po: "faire du lèche-vitrines".
awè håsse d' emocions amoureuses.
- Li cir esteut blanc, presse a s' enonder; mi djonne cour djeryive, vef di tote hantreye (A. Ramez).
F. se languir.
èn nén saveur s' i va tourner a plouve, tot djåzant do tins.
- Li tins djereye: il est po ploure, mins ça n' sait vni (après ene termene di setchresse).
On dit eto: li tins halkene.

Franwal: ahåyant po: "temps instable".

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

voleur awè d' tote foice

Francès : désirer ^(fr) (avidement), convoiter ^(fr), avoir une envie ^(fr) folle de, baver ^(fr) d’envie de, brûler ^(fr) du désir de, être en manque de