moxhyî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye 1

Bodje « moxhe » avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.

Viebe

moxhyî (viebe å coplemint) (3^inme troke) (codjowaedje)

1. (mot d’ pexheu) (v. sins coplemint) tchessî ås moxhes tot djåzant d' on pexhon.
   • Li trûte moxheye — Motî Haust (fråze rifondowe).
   • Et l’ trûte, k’ esteut stokêye dizo les raecinêyes des ôneas ricmince a moxhyî — Henri Simon, "Wice va l’êwe" (1907) (fråze rifondowe).
2. (viebe å prono) tchessî les moxhes ki tournikèt åtoû.
   • Les tchvås s' moxhièt — Motî Haust (fråze rifondowe).

Mots d’ aplacaedje

• moxheye sitoele

Sinonimeye

tchessî ås moxhes tot djåzant d' on pexhon

• moxhter

tchessî les moxhes ki tournikèt åtoû

• moxhter

Ortografeyes

Divant 1900 :

• mohî : E203 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• mohî : E1

Ratournaedjes

tchessî ås moxhes tot djåzant d' on pexhon

• Francès : chasser les mouches à la surface en parlant d’un poisson (nén ratournåve direk e francès)

tchessî les moxhes ki tournikèt åtoû

• Francès : s’émoucher ^(fr)

Mots vijhéns

• smoxhî

Etimolodjeye 2

Tayon-bodje latén « muccare » , lu-minme di « muccus » ; « mohî » est ene fôme disfôrmêye di « mokî ».

Viebe

moxhyî (viebe å coplemint) (3^inme troke) (codjowaedje)

1. rissaetchî l’ moxhion do nåze.
2. rissaetchî l’ moxhion d’ ene tchandele.
   • Moxhyîz l’ tchandele, ele va distinde. — Motî Haust (fråze rifondowe).
3. tchessî ene sakî evoye, sins nou respet.
   • Bodjîz vs ou dji vs va moxhyî evoye. — Motî Haust (fråze rifondowe).

Ratourneures

1. moxhieyès stoeles : filantès stoeles.

Parintaedje

• moxhia, moxhion
• moxhete

Ortografeyes

Divant 1900 :

• mohî : E203 ^(lére)
• mokî : E184
• moki : E177, E178
• mohi : E178

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• mouchî : O4, FO94 (a « moucher »)
• mohî : E1, E34
• mokî : E1

Ratournaedjes

rissaetchî l’ moxhion do nåze

• Francès : moucher ^(fr)

rissaetchî l’ moxhion d’ ene tchandele

• Francès : moucher ^(fr) (une chandelle)

tchessî ene sakî evoye

• Francès : chasser ^(fr)

Etimolodjeye 3

Bodje « moxhe », avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	abrotche
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	abrotchîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	abrotchans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	abrotchnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	abrotchrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	abrotchive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	abrotche
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	abrotchî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

moxhyî (v. sins coplemint)

1. (viebe å coplemint) oister l' betchete d' on moxhion cwand i espaitche di bén loumer.
   • Moxhîz l' tchandele, ele va distinde — Motî Haust (fråze rifondowe).

Ortografeyes

Divant 1900 :

• mohî : E203 ^(lére)

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• mohî : E1

Li mot n’ est nén dins : C8, R10

Sipårdaedje do mot

w. do Levant

Ratournaedjes

oister l' betchete d' on moxhion cwand i espaitche di bén loumer

• Francès : moucher ^(fr)

tchessî ås moxhes tot djåzant d' on pexhon

• Francès : chasser les mouches à la surface en parlant d’un poisson (nén ratournåve direk e francès)

tchessî les moxhes ki tournikèt åtoû

• Francès : s’émoucher ^(fr)