rimete
Apparence
avou ene sipotchåve voyale | avou ene divanceye voyale | sipotcheye cogne |
---|---|---|
rimete | ermete | rmete |
Etimolodjeye
[candjî]Do viebe « mete » avou l’ betchete « ri- » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ʀi.ˈmɛt/ /ʀy.ˈmɛt/ /ʀɛ.ˈmɛt/ /ʀœ.ˈmɛt/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀi.ˈmɛt/
- Ricepeures : ri·mete
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | rimete |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | rimetoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | rimetans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | rimetnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | rimetrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | rimeteu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | rimete |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | rimetou |
Ôtes codjowaedjes | come mete |
rimete (å prono : si rmete)
- (viebe å coplemint) mete co on côp.
- A ! rimetoz mel, rimetoz mel, dit-st ele, ca dji n’ a rén sintou — måhonteuse tchanson (fråze rifondowe).
- Les sôrcires, c' est djusse po fé peu ås efants; ermetoz les veres del minme coleur, patron ! — Michel Meurée (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) riplaecî (ene dismetowe djonteure) comifåt.
- Dj’ a stî vey on rpougneu po m’ rimete li spale.
- mete e-n ene plaece k’ on n’ î irè pus vey.
- On bea djoû, on-z a rmetou le fotos e gurnî — Émile Pècheur (fråze rifondowe).
- Rimetoz vosse pistolet, fré … c' est des camerådes … — Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 9 (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) mete divins les mwins.
- Li significåchon, ci deût-èsse li måtwèrtchî grabouyeûs papî qui l’ må-heûlé houssî a-st-awou l’ front di m’ rimète. — Henri Simon, « Janète » 1911, (eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.137.
- — Oho, on cado po Napoleyon !
— Awè… on lyi rmetrè dmwin, a Lidje, å palås des princes-evekes, sol trevéns d' ene grande ceremonreye divant k' endè rvåye … — Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 36 (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) rifé aler (ene loumire).
- Po s’ edoirmi, nos avéns a côper l’ loumire, et l’ rimete a l’ pikete do djoû po poleur rimpli l’ bidon et l’ muzete — José Schoovaerts (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) rastårdjî disk’ a ene ôte date.
- Il ont rmetou tos les matchs di prumire, a cåze del nive.
- (viebe å coplemint) ricnoxhe après on ptit moumint (ene djin k’ cnoxheut).
- Il a froncî des ouys tot m’ rawaitant ene miete sorprins, mouwer sacwants mots foû d’ ses lepes, et totshûte i m’ a rmetou — Jacques Desmet, Li catchete (fråze rifondowe).
- — Dji vs a rmetou sol martchî …
— Ki fjhoz vs cial ? — Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 9 (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) (v. sins coplemint) rinåder, rivômi.
- Il a rmetou tote si marinde.
- Si vs avoz tant må l’ tiesse, c’ est k’ vos aloz rmete.
- (viebe å coplemint) strimer on mousmint k' on-z aveut rsaetchî.
- Dji lyi dene ene bafe pwis ene deujhinme; ele rimete si chabrake et s' aponteye po filer. — Martin Lejeune, "Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune" p. 115, "L'infifélité d' Catrène" (fråze rifondowe).
- rinde ene sacwè a ene sakî.
- Cwand dj'ârè l' milion, dj' so l'ome
A l'zî r'mète ... sins m' fé holer ! — Camille Gaspard.
- Cwand dj'ârè l' milion, dj' so l'ome
- (viebe å coplemint) mete e muroe avou èn ôte cayet po spepyî les rishonnances et les diferinces.
- Dji vs defeye
Do trover èn andje e hopea
Si parfait,
K’ on l’ poye rimete a vosse feye ! — Martin Lejeune, “ Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.133, « Nosse feye » (fråze rifondowe). - Tinoz, dji nel såreu mî rmete k' a s' père, ki l' Bon Diu åye si åme ! — Henri Simon, "Janète" (1911), eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.152 (fråze rifondowe).
- A cwè pôreut-on rmete cisse istwere, si frisse a nd esse ewaerante k' al cisse do "Ptit Prince"? — Guy Fontaine (fråze rifondowe).
- Mês lès gréves cë n’ èst nin a rmète par rapôrt al guêre, kë dj’ lî rëspond — Ernest Benoit.
- Dji vs defeye
Ratourneures
[candjî]Sinonimeye
[candjî]Contråve
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]ricnoxhe (ene djin) Loukîz a : ricnoxhe
- Francès : reconnaître (fr)