Aller au contenu

sôre

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « sŏrtem » ‎(« sortem ») (tiraedje al bouxhe), pu simplifiaedje del troke di cossoune å coron « -rt- » diferinne d' ene plaece a l' ôte (sôre, sôte); li rfondaedje wåde li prumire des deus cossounes.

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
sôre sôres

sôre femrin

  1. categoreye d' ene sacwè.
    • Li cinsî esteut d' ene sôre di ramexhnantès djins ki n' sont nén a scrandi Philippe Maudoux (fråze rifondowe).
    • Les djins si dnént radjoû sol plaece po totes sôres di spôrts Achille Goethals (fråze rifondowe).
    • Dins l' boesse, i gn aveut s' kepi, ene sôre di caté avou deus galons, on djaene et on blanc.
    • Tchaeke sôre di trouke dins s' caliboestea Motî d’ Nuviè (fråze rifondowe).
  2. (rabaxhanmint) categoreye di djin (pus basse ki l' ci ki djåze).
    • - Il esteut d' soce avou tolmonde?
      - Oyi, avou les cis di s' sôre, a lu Paul Renson (fråze rifondowe).
  3. (pus stroetmint) (biyolodjeye) categoreye di plantes, di biesses, evnd.
    • C' est ene sôre di plante ki n' edeure nén l' solea.
    • Les prumes Ostines, dji n' sogne nén voltî cisse sôre di vatche la; ele sont bén trop coixhes.
    • K' est çki c' est çoula po des sôres di biesses ? Henri Simon, "Janète" (1911), (eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.157 (fråze rifondowe).
  4. sacwè.
    • Vos fåt aler tot doûçmint, ene sôre après l' ôte.
    • Dji sai ene sôre : vos n' rivénroz todi nén après meynute u vs åroz l' ouxh seré.
    • Mins por twè k' est trop fir
      Vî cadet, po tchoûler,
      Gn a pus k' ene sôre a fé Camille Gaspard (fråze rifondowe).
  5. (croejhete) categoreye di codjowaedje.
    • Les viebes del cwatrinme sôre da Hendschel sont todi a pårt, dins tos les accints do walon.

Ratourneures

[candjî]
  1. cok do sôre : cok po fé des bates di coks.
    • Li cok k’ est sol drapea walon, c’ est on cok di sôre.
    F. "coq de combat".
  2. La co ene ôte sôre ! : la co ôte tchoi.
    F. "autre chose".
  3. tote sôre : bråmint des sacwès.
    • C’ esteut des ptits botikes k’ avént d’ tote sôre.
    F. "toute sorte de".
  4. d' ene sôre a l' ôte tot s' ocupant di sacwants cayets.
    • Trovans l' moyén di ragrawter, d' ene sôre a d' ôte, nosse boune santé Sintake Rimåke (fråze rifondowe). (divins des vîs papîs d' 1634)

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

ene sôre (ene sacwè)

Sinonimeye

[candjî]
categoreye
plante, biesse
tolminme cwè
categoreye di codjowaedje

Omofoneye possibe

[candjî]
  • /soːʀ/ & /sõʀ/ : sôr (sôrt, mwais ou bon)
  • /sɔ̃ʀ/ : sonre (tropea d' pourceas)

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
categoreye d' ene sacwè
basse categoreye di djin
categoreye di plantes, di biesses, evnd
sacwè
categoreye di codjowaedje