strinde
Apparence
Cogne prumrece (dirî voyale) |
Dispotchaedje (dirî cossoune) |
Divanceye voyale (dirî cossoune) |
---|---|---|
strinde | sitrinde | estrinde |
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « stringere » çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -de » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /stʀɛ̃t/ /stʀẽt/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /stʀɛ̃t/
- Ricepeures : nén rcepåve
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | strind |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | strindoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | strindans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | strindnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | strindrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | strindeu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | strinde |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | strindou |
Ôtes codjowaedjes | come ratinde |
strinde
- (viebe å coplemint) serer comifåt.
- Cwand ele veyeut on djonne copere,
Li djoû di l’ an k’ aveut l’ air peneus,
Ele li houkive, lyi dvnéve des nûles,
Et tot djhant k’ il estént fråjhûles,
Ki ses bondius s’ cassént tot seu,
K’ i n’ faleut nén trop foirt les strinde. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.76, “Li Vîle Martchande di Nûles” (fråze rifondowe). - I cråmignonént åtoû do Conte di Lô, ki rotéve firmint avou s’ tchamår di coleur ås årmureyes del cité, et l’ åbarone di sint Lambiet k' i strindeut fivreuzmint so s’ cour — Joseph Mignolet, Li payis des soteas (1926), p. 51 (fråze rifondowe).
- Cwand ele veyeut on djonne copere,
- (mot d' costire) serer tot djåzant d' on mousmint.
- Mousseye d' ene rôbe di rodje soye ki lyi strindeut les hantches, elle avizéve ene foû-naturele vuzion, adschindowe do stoelî po s' murer e l' aiwe — Joseph Mignolet, "Li Payîs des Sotês", 1926, p. 18.
- (viebe å coplemint) (mot d’ militaire) si mete totåtoû di (ene veye) po l' prinde (tot cåzant d' ene årmêye).
- Li djoû k' nos strindans ene veye, les djins fjhèt leus påtnosses
L' ôr divins les ridants, les femes e l' fôme-eclôse — dins Tchantchès (fråze rifondowe).
- Li djoû k' nos strindans ene veye, les djins fjhèt leus påtnosses
- (viebe å coplemint) fé sofri.
- Ses ptits cårpeas k' on stou rviersés
Pol djoû d' ouy, tcherièt so bone voye.
Li maladeye ni les strind pus. — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Li novel an", p.18-19 (fråze rifondowe).
- Ses ptits cårpeas k' on stou rviersés
- (v. sins djin) fé malåjhey di rexhe d' on laid moumint.
- I strindeut a leus guetes — Léon Bernus (fråze rifondowe).
- I strind po ces pôves djins la après troes moes d' bombårdumint d' Israyel.
- (v. sins djin) fé foirt froed.
- Il a djalé moens foirt li nute passêye, mins on n' s' end aporçût nén dins les bastimints; on a råjhon do dire : « pus çk' i djale, pus çk' i strind » — Motî Alphonse Massaux (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]Sinonimeye
[candjî]fé målåjhey d' è vudî
fé foirt froed
- bijhî
- shofler (del hôte bijhe)
- djaler a pire finde
- fé cayant
- fé crevant d’ froed
Parintaedje
[candjî]- strindant, strindou
- strindaedje, strindåjhe
- strindoe
- strint, strinse
- rastrinde, rastrindaedje
- astrinde, constrinde, distrinde
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : R13
Ratournaedjes
[candjî]fé malåjhî d' è rexhe (viebe sins djin)
- Francès : être dans une situation critique (nén ratournåve direk e francès)
djaler foirt
- Francès : geler à pierre fendre (fr)
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots ki cmincèt avou S shuvou d' ene ôte cossoune
- Mots do walon vinant do latén
- Viebes do walon avou l' cawete -de
- Mots ki s' prononcèt parey cåzu totavå
- Mots do walon d' on seu pî
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come ratinde
- Motlî do walon des costires
- Motlî do walon po les militaires
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots ki sont dins l' motî Alphonse Massaux
- Mots ki sont dins l' motlî Lejoly d' Ôvîfa
- Mots do walon nén ratournåves mot po mot e francès