tertos
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Aplacaedje di : «ter» (bodje «trans», avou rbetchfessaedje do R) + «tos», dedja dins l' vî lingaedje d’ oyi (vî francès « trestout » u «trestot»); mot cité dins l’ FEW 13/2 127a. Dataedje do mot : 1632.
Nén definixhant prono
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | tertot | tertos |
femrin | tertote | tertotes / tertotès |
tertos omrin pluriyal
- totes les djins, sins k' i ndè manke ene, repetant on prono (purade sudjet, mins eto droet coplemint).
- Et s' els a fwait tertos dismoussî — Sintake Rimåke, t. I. p. 319 (fråze rifondowe).
- Nos irans tos, tertos, tertos; Nos irans tos, tertos, tertos, Al fôre a Lidje — viye tchanson (fråze rifondowe).
- Vo nos ci tertos — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- Elle estént tertotes al pus bele — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Ele vlént tertotes aveur råjhon — Motî Toussaint (fråze rifondowe).
- I s' evont tertos eshonne — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
- On-z est tertos la — Motlî d’ Doncô (fråze rifondowe).
- Il ont passé tertos, nos tåyes; et xhårer, s' cobôrer, chamter; prinde li plaece di n' onk l' ôte; dispu todi — Émile Gilliard (fråze rifondowe).
- tote li trope des djins mostrés dirî onk des pronos: nos, nozôtes, vos, vozôtes, zels, zeles, yeusses).
- Alans î, nos tertos — Motî Forir (fråze rifondowe).
- La ene pitite dorêye po nos tertotes, (les comeres) — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- Il î estént zels tertos — Motî d’ Djivet (fråze rifondowe).
- Hê, la ! C' est po nozôtes tertos, saiss, li wastea !
- come sudjet tot seu.
- Tertos ni sårént esse prumî.
- come coplemint tot seu.
- C' est on må-d'-vinte: i djaloze tertot.
- Dji di çoula po tertos — Motî d’ Vervî (fråze rifondowe).
- (rålmint eployî) totes les sacwès, sins k' i ndè manke ene.
- Ramassez les usteyes, et tertotes ! s' il è manke ene, vos n' såroz ovrer dmwin.
Piceures di croejhete
[candjî]Tchuze d' ortografeye inte "tertot & "tertos" :
Après l' prono "on", on eployrè purade "tertot" s' i gn a on prono singulî (on-z a tertot ses difåts <> il ont tertos leus defåts; on-z est tertos la).
Dins des cas k' i gn a, on pout tchoezi : si tertot sereut tot fén parey = Si tertos serént tot fén pareys.
Ratourneures
[candjî]- bondjoû, tertos, bounnute, tertos
- gn a des croes po tertos
- è vla po tertos
- ni riyoz nén des må-tchåssîs : i gn a des savates po tertos
Sinonimeye
[candjî]Mots vijhéns
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]- tertin-tertos
- (omrin) nos tertos, nozôtes tertos, vos tertos, vozôtes tertos, zels tertos, yeusses tertos
- (femrin) nos tertotes, nozôtes tertotes, vos tertotes, vozôtes tertotes, zeles tertotes
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
- ttèstous : JBeau
- tèrtous : C8, O0, O3
- tèrtou, tèrtoutes : O4
- t'tèrtous : O3
- tèrtos : E1 (a « turtos »)
- tèstous : O0, O3
- tèstous, tèstoutes : FO4
- = türtǫ (turtos) : S38 (hagnon 31)
- tourtous : S17 p.181, S25, S107, S109, S117
- tèstou, tèstoutes : O4
- tortos : C1, C13, C99, C106, E1 (a « turtos »), E165 p. 84, E200, S0, S44
- turtos : E1
- tèrtous, tèrtoutes : FO4, O4 (o. metans a « vèl-zà »)
- tèrtin : C8 (avou « po »)
- turtos, turtotes : E34
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]Categoreyes :
- Raspepyîs årtikes do walon
- Mots do walon
- Walon
- Mots d' aplacaedje do walon
- Mots do walon vinant do latén
- Mots avou rbetchfessaedje do R
- Mots walons rtrovés e vî lingaedje d' oyi
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do vî francès
- Mots ki l' prumî eployaedje est daté
- Pronos nén definixhants do walon
- Mots do walon rålmint eployîs