troufe
Apparence
-
Berwetêye di troufes.
Etimolodjeye
[candjî]Bodje tîxhon « turba » (bohêye di yebes, waezon)
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /tʀuf/ (minme prononçaedje pattavå)
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
troufe | troufes |
troufe femrin
- produt do dismantchaedje des plantes des fagnes dins tere, et ki pout siervi po s’ tchåfer u come ansene.
- C’ esteut des pasturaedjes dinés pal signeurreye di Butgenbach ås Walons d’ Rebiveye avou l’ droet d’ fåtchî, di paxhe et d’ î aler al troufe.
- Cwand ti rotes sol troufe, c’ est come si ti t’ pormoennreus so ene payasse. — Lucyin Mahin, Ène bauke su lès bwès d’ l’ Ârdene, p. 173 (fråze rifondowe).
- (pus sovint eployî å pluriyal) brikete di ç’ prodût la.
- Cwand les troufes ki n’ sont nén setcheyes et ki n’ ont nén del cresse edjalèt, ele poûslèt. — Serge Fontaine (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]Esplikêyes :
- noere troufe: troufe saetcheye do fond do trô, li cene ki tchåfe li mî.
- brune troufe : troufe do mitan del fosse, ki sieve a-z etertini l’ feu.
- texheure di troufe: troufe avou bråmint des poyaedjes (raecinêyes di tchitchoûles).
- hotchet d’ troufe: brikete di troufe.
- mitchot d’ troufe: bole di troufe fwaite avou les bokets ki s’ dismantchèt foû des hotchets.
Croejhete :
- fé les troufes u : aler ås troufes u : tirer al troufe : aler al troufire po saetchî al troufe.
- Divant d’ aler fé les troufes, faleut rvey ses usteyes. — Serge Fontaine (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]- troufî, troufelresse, troufieus, troufion
- troufler, trouflaedje, trouflåjhe, troufleu, troufleuse
- trouflire, troufreye, troufreyes
Mots d’ aplacaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]E li scrîta (1100-1600) :
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
- troufe : R13
Ratournaedjes
[candjî]Categoreyes :
- Raspepyîs årtikes do walon
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon vinant do tîxhon
- Mots ki s' prononcèt parey totavå
- Mots do walon d' on seu pî
- Sustantifs do walon
- Sustantifs do walon ki l' pluriyal est pus corant
- Mots do walon avou des ratourneures d' esplicaedje
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots ki sont dins l' motî Grandgagnage
- Mots ki sont dins Ene båke so les bwès d' l' Årdene
- Mots ki sont dins l' motî d' Bive
- Mots ki sont dins l' motî Denis
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî Grandgagnage
- Mots ki l' rifondowe est dins Ene båke so les bwès d' l' Årdene
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî d' Bive
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî Denis