walon

Loukîz eto : Walon.

Walon (Rifondou)[candjî]

Etimolodjeye[candjî]

Loukîz a : « Walon ».

Prononçaedje[candjî]

AFE :
- diferins prononçaedjes : /walɔ̃/ /walɔ/ /walã/ /walɔŋ/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /wa.ˈlɔ̃/
Ricepeures : wa·lon

Sustantif[candjî]

singulî	pluriyal
walon	walons

walon omrin (cåzu todi singulî)

(lingaedje) mancî lingaedje roman cåzé, divinltins, so on grand boket del Walonreye, eyet co scrît beazebén å djoû d’ ouy pa les waloneus.
- Efants d' Måmdiy, mintnans bén nosse linguaedje
  Come nos vîs peres, djåzans todi walon — GBod (fråze rifondowe). (Guillaume Bodet)
- Li walon, c’ est l’ lingaedje do cour.
- Cok sins l’ walon, cok sins sporons.
- Li walon, c' est ene langue come li francès; i n a cwate diyalekes — li lidjwès, li namurwès, li et carolo et li lussimbordjwès (Basse Årdene) — ki s' ravizèt come fré et sour — Jean-Claude Somja (fråze rifondowe et rarindjeye). (Jean-Claude Somja)
accint d’ ene coine del Walonreye, k’ on î djåze on roman lingaedje (ossu bén l’ vraiy walon ki l’ picård).
- Dji comprind tos les walons.
- On djheut adon : « motî walon d’ Mont ».

Banire « djåzans walon ».
Etikete dås Relîs Namurwès.
live sol walon avou on tite e walon

Parintaedje[candjî]

waloneu
walonisse
Walonreye / Waloneye
walonreye (accion pol walon, veyowe evi)
walingant
walonijhî
sorwalonde
riwalnijhî / riwaloni; riwalnijhaedje, riwalnijhåve

(minme sourdant etimolodjike)

Vonneche, Wålem, Walin, Wancene, Wånrote

Mots d’ aplacaedje[candjî]

Rilomêye do mot[candjî]

Li mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke

Ké walon po dmwin ? live adjinçné la Lucyin Mahin

Ortografeyes[candjî]

Divant 1900 :

walon : E212

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

walon : C8, C13, E1, E34, E170, E212b, S0, S117

E rfondou walon :

walon : R10 ^(lére), R13

Li mot n’ est nén dins : O0, O3, O4, O101, S33

Ratournaedjes[candjî]

lingaedje cåzé toplin, davance, el Walonreye

Arabe : والون ^(ar) =‎ wâloûn
Arabe marokin : ولونيّة ^(ary) =‎ weloneyya
Tcheke : valonština ^(cs)
Almand : Wallonisch ^(de) neute
Inglès : Walloon ^(en)
Espagnol : valón ^(es)
Basse : valoniera ^(eu)
Faeroyès : vallonskt ^(fo)
Francès : wallon ^(fr) omrin
Itålyin : vallone ^(it)
Djaponès : ワロン語 ^(ja) =‎ Warongo
Lussimbordjwès : Wallounesch ^(lb)
Bas sacson : Walloonsch ^(nds) neute
Neyerlandès : Waals ^(nl) neute
Polonès : waloński ^(pl) omrin
Portuguès : valão ^(pt)
Roumin : valonă ^(ro)
Sicilyin : valluni ^(scn)
Eslovake : valónčina ^(sk)
Suwedwès : vallonska ^(sv)
Trouk : Valonca ^(tr)
Kimon amazir marokin : ⵜⴰⵡⴰⵍⵓⵏⵜ ^(zgh) =‎ tawalont

Addjectif[candjî]

	singulî	pluriyal
omrin	walon	walons
femrin padrî	walone	walones
femrin padvant	walone	walonès

walon omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no) (mins cåzu todi padrî)

a vey avou l’ lingaedje del Walonreye.
- I nos fåt disfinde nosse bea lingaedje walon — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
- Li soce si loméve « les walons scrijheus d’ après l’ Ban-bwès ».
- C' est des scolaedjes sol croejhete walone.
a vey avou les Walons u avou l’ Walonreye.
- Li tuzance walone.
- … å mitan d’ nosse payis walon, so Sambe.
- Enute, on n’ cåze pus voltî del Redjon walone.

Notule d’ uzaedje[candjî]

Li plaece normåle di l' addjectif, come tos les ôtes addjectifs di nåcionålité, c' est padrî l' sustantif. Mins gn a yeu ene uzance ki s' a fwait dins les anêyes 1980 d' el mete padvant dins des motires (soce des «Walons Scrijheus d' après l' Banbwès»=, come dins l' vî tins, avou l' addjectif «roman» (Roman Payis).