djaler
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « gelare » (minme sinse), avou a-divnance del voyale do prumî pî, çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /d͡ʒa.ˈle/ /d͡ʒa.ˈlɛ/ /d͡ʒɛ.ˈle/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /d͡ʒa.ˈle/
- Ricepeures : dja·ler
Viebe
[candjî]| Tins | Codjowa |
|---|---|
| Ind. pr. : i | djale |
| Ind. fut. : i | djalrè |
| D.I.E. : i | djaléve |
| Suddj. pr. : k' i | djale |
| Pårt. er. : il a | djalé |
djaler
- ((v. sins djin)) fé on tins wice ki l' aiwe toûne a glaece.
- I va djaler del nute: les stoeles xhinèt des dints.
- Schoyoz l' feu, Zabele, Pu vnoz dins mes djnos; Po nos tni tchôd cwand i djale, Recoulotans nos — Jacques Bertrand (fråze rifondowe).
- Gn-a l’ timps qu’èst tot cu d’zeû, cu d’zo,
I djale à l’uch, bolant en d’dins,
Dimoroz vêla dins l’ culot,
Dj’ rabroke d’lé vos pwârté pa l’ vint
— Jacques Desmet.
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.II. [v.s.c.]
- dins les djeus d' efant, end aler pus lon erî di çou k' on doet trover.
- Ti djales… asteure ti broûles.
- rl a: broûler. F. s'éloigner.
- (uzaedje disconsyî) edjaler.
- Mes fleurs djalèt l' ivier.
III. (uzaedje disconsyî) [v.c.] edjaler. Li froed a djalé mes canadas.
Ratourneures
[candjî]- djaler tot blanc : djaler et k' on croet k' on-z a spårdou ene blanke poure totavå.
- djaler a furlotches : djaler et k' gn a come des furlotches ki pindèt ås coxhes.
- On dit eto: djivronde. F. givrer.
- djaler a tchandeles; djaler a glaece : djaler foirt, et k' gn a des tchandeles di glaece après les toets.
- djaler a biesse u : djaler a pire finde : djaler foirt.
- rl a: fé xhiltant.
- pus djale-t i, pus strénd-t i : dijhêye cwand ça va todi pus må.
- i n' djale nén so l' mårlaedje : cwand il a mårlé (relé), et k' ça dmeure, li nute ki vént, i n' ridjalrè nén.
- raetchîz dsu et priyîz l' Bon Diu k' i djale ! : dijhêye po balter ene sakî k' a spiyî on casson: s' i djale, les bokets si vont rcoler.
- djaler a finde les pires : djaler timpesse.
Parintaedje
[candjî]- djalant, djalaedje, djalêye
- djalter, djaltiner
- edjaler, edjalé, edjalaedje, edjaloe
- disdjaler, disdjalaedje
- ridjaler, redjaler, redjalé
(minme sourdant etimolodjike)
Sinonimeye
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
