Aller au contenu

estale

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye 1

[candjî]

Tayon-bodje latén « hasta » (baston) avou l’ cawete « -ale ».

Li rfondaedje di ç’ mot cial est co so balance. Fåt i scrire « estale » u « astale » ?

Prononçaedje

[candjî]
Cisse pådje u ci hagnon ci est co a scrire, u a mete d’ adrame. Si vos avoz des cnoxhances so l’ sudjet, vos l’ ploz fé vos-minme.

Sustantif

[candjî]

estale femrin

  1. boket ki schipe foû cwand on côpe å bwès.
    • On pani d' setchès estales po-z aloumer l' feu. D.T.W.
    • Estale di soyeu, grande et tene, k' on fwait e scwerant. D.T.W.
    • On n' såreut cwåtler on bwès sins fé des estales Motî Forir (fråze rifondowe).
    • So l' tins k' i s' moussive, elle aveut aloumé l' feu avou des coxhes di sapén et des estales. Émile Pècheur (fråze rifondowe).
    • Divins l' fornea, on tchôkive tot çou k' on trovéve: les ptitès coxhetes, les hatchrotes et les estales, les fenaesses et les crasses, et kékes såvadjes sitroukeas d' bwès k' vént stî rovyîs avå la. Serge Fontaine (fråze rifondowe).
    • Dji cache après one trawéye
      Po sayî d’ î spaurgnî mès spales,
      One tote pitite bèdréye
      Di strins ou d’astales
      Jacques Desmet.
    F. copeau.
    estale d' abataedje : gros boket d' bwès ki tipe evoye cwand on-z abate èn åbe.
    • Dj' aveu rpassé pal cahoute, po-z aveur ene banslêye d' estales d' abataedje; dji saveu bén k' els aléve ramasser padrî les bokions k' abatént ås hesses Lucyin Mahin.
    • I vindént les grossès estales d' abataedje; on les vneut cweri avou des begnons Rodolphe Dedoyard (fråze rifondowe).
  2. estale di gorea : plantchete di bwès metowe sol gorea di tchvå.
    • Les estales do gorea sont disgarneyes. D.T.W.
    • On fwait des estales di gorea avou des grossès raecenes di fowia. D.T.W.
    On dit eto : schene.
    F. attelle.
    fereure d' estale : fier clawé so l' estale.
    rl a: feraye di schene, clawire.
    scwere d' estale : pitits bokets d' keuve e scwere, metou ådfoû d' l' estale.
    rl a: scwere di schene.
  3. (vî mot) bwès.
    esse d' estale : esse di bwès, èn nén shonner esse vicant.
  4. (mot d’ medcén) emantcheure k' espaitche on mimbe sipiyî do bodjî.
    • Li medcén a metou deus estales.
    F. attelle.
  5. (mot d’ carioteu) plake di fier po-z aspouyî et mintni li spigot, cwand on vout awè on blo d' marbe foû del rotche.

Ratourneures

[candjî]
  1. setch come ene estale : nén crås.
    • ... l' ôte [sôdård], setch come ene estale, grûle, grogne et brûteye tot l' tins. Les crwès dins les bruwères, p. 41 (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]

(minme sourdant etimolodjike)

Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Etimolodjeye 2

[candjî]

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]

estale femrin

  1. plaece la k' on ptit martchand håyneye si martchandijhe.
    • Metoz çoula so l' estale.
    • Ene plantche po estale, troes inglitins dsu et vla l' botike fwait Motî Haust (fråze rifondowe).
    • Di ç' tins la, gn aveut ene peclêye di ptits mestîs dins ç' coulot la: poirter ås saetchs, bouter åzès tcheretes des vîwarîs, rifé des velos, netyî des cwåreas, tini on ptit botike ou ene pitite estale Jean-Pierre Hiernaux (fråze rifondowe).
    F. étal, étalage.
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :