Aller au contenu

påle

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : pale, pâle.

Etimolodjeye 1

[candjî]

Tayon-bodje latén « pallidus »

Prononçaedje

[candjî]

Addjectif

[candjî]
singulî pluriyal
omrin påle påles
femrin atribut påle påles
femrin epitete
(todi padvant)
påle pålès

påle omrin et femrin (come addjecif djondrece, todi metou padvant l’  no)

  1. ki saetche sol blanc del coleur del pea, come sene di maladeye.
    • Elle est si påle k' ele vos freut sogne. Motî Haust (fråze rifondowe).
  2. ki saetche sol blanc, tot djåzant d' ene coleur.
    • Ene påle bleuwe sitofe. Motî Haust (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]
Sinonimeye
[candjî]
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
  • påle : E1
Ratournaedjes
[candjî]
blanc

Etimolodjeye 2

[candjî]

Tayon-bodje latén « pala » (minme sinse).

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
påle påles

påle femrin

  1. (usteye) longowe sitroete schoupe po foyî.
    • Il a cassé l' mantche del påle.
    • Nos djins : omes, femes, efants, brokèt so des traeyins,
      Des fås, des påles, des hepes pwis s' metèt-st e-n alaedje
      Viè l' feu ki mancêye dizo l' shofla do vint !. Louis Lagauche, "L' inmant", (1947), Li ponne dè gård di bwès, p. 148 (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]
Sinonimeye
[candjî]
Mots vijhéns
[candjî]
Sipårdaedje do mot
[candjî]

w. do Levant, Basse Årdene

Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C99


Ratournaedjes
[candjî]

Loukîz a : locet

Etimolodjeye 3

[candjî]

Stindaedje do sinse do mot di dvant.

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
påle påles

påle femrin

  1. (mot d’ cwårdjeu) ene des cwate coleurs do cwårdjeu, ki l' dessén, c' est ene pike.
    • Dj' a on gros pwès so li stoumak; I toûne des påles, i toûne des makes. Juliette Franquet (fråze rifondowe).
  2. cwåte di cisse coleur la.
    • Djowe ene påle!
    • Dj' a totes les påles.
    • Dji n' a nole påle
Ratourneures
[candjî]
  1. hasse di påle : Modele:npdv .
  2. i toûne do påle :
    1. (å cwårdjeu) c' est pike ki va.
    2. (nén piké des viers) mi vé est presse po vs fé plaijhi.
Sinonimeye
[candjî]
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :


Ratournaedjes
[candjî]
påle

Etimolodjeye 4

[candjî]

Svierba do viebe « pårler ».

Codjowa

[candjî]

påle

  1. indicatif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « pårler ».
    • Bondjoû, vijhene, doirmoz vs eco ? Schoûtez mu : dji vos påle a vos. Noyé walon (fråze rifondowe).
    • On påle di vir on feu mins l’ aiwe c’ est co pus pire. Léon Bernus (fråze rifondowe).
    • Nos estans nos deus ashîtes so on banc. On påle di tot, on påle di rén. On påle do tins k’ i fwait, do tins ki passe. On påle di nos djoyes, des poennes, des ptits bouneurs, des tourmints, des disbåtchances. — DBur (fråze rifondowe).
  2. suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « pårler ».
    • I fåt k’ dji vs påle, rén k’ nos deus.
  3. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece, do viebe « pårler ».
    • Påle todi, ti, l’ pårlî !
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :