pårler
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Do vî francès « parler », lu-minme do latén d' eglijhe « parabolare ».
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /pɔːʀ.ˈle/ /paːʀ.ˈle/ /paʀ.ˈle/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /pɔːʀ.ˈle/
- Ricepeures : pår·ler
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | påle |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | pårlez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | pårlans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | pålnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | pålrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | pårléve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | påle |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | pårlé |
Ôtes codjowaedjes | come wårder |
Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | parole |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | pårlez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | pårlans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | parolnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | parolrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | pårléve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | parole |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | pårlé |
Ôtes codjowaedjes | come shofler |
pårler
- (v. sins coplemint) cåzer (on metou lingaedje).
- I n’ pårlèt nén arabe; i pålnut berbere.
- (v. sins coplemint) cåzer.
- Trop pårler nût.
- Les djins di ç’ costé ci, c’ est des djins ki xhuflèt, ki pårlèt po n’ rén dire, ki pårlèt po djåzer. — Julos Beaucarne (fråze rifondowe).
- (v. å coplemint nén direk) cåzer (di).
- Ti pårléve d’ amour, d’ esperince,
Ki benixheut seur ti prezince— Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.18, “Avâ l’ Aiwe” (fråze rifondowe). - On påle di vir on feu mins l’ aiwe c’ est co pus pire. — Léon Bernus (fråze rifondowe).
- Bondjoû, vijhene, doirmoz vs eco? Schoûtez mu: dji vis påle a vos. — Noyé walon, (Bondjoû vijhene) (fråze rifondowe).
- D’ine bèle båcèle i d’hèt qu’èle èst « djolèye »,
Sins minme sèpi qu’à l’campagne, les vatch’lîs
N’pårlèt-st-insi qu’tot-z-aksègnant quéque-fèye
Ine bièsse qu’a ’n’tètche qu’èle ni såreût catchî
— Émile Wiket, Fruzions d' cour, p.173.
- Ti pårléve d’ amour, d’ esperince,
- (v. sins coplemint) cåzer dvant les djins u d’ ene grandiveuse manire.
- Li ci ki påle insi, c’ est Karel Vinck, mwaisse des mwaisses e l’ Flande. — Jean-Claude Somja (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]- pårler del narene, pårler do nez : pårler tot fjhant passer l’ air på nez. F. nasiller.
- pårler netmint, pårler håynetmint : dire todroet çou k’ on pinse. Loukîz a: platezak. F. sans ambages.
Parintaedje
[candjî]- pårlant
- pårlaedje, pårleu
- pårlî
- pårlumint, pårlumintî, pårlumintresse, pårlumintaire, pårlumintrece
- pårlotaedje
- apårler, rapårler, ripårler
- hôt-pårleu
- pårlufone (djåzifone)
Sinonimeye
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
pårler | pårlers |
pårler omrin (infinitif sustantivrece)
- manire di djåzer.
- Il ont on pårler d’ barakî.
- lingaedje ki n’ est nén ricnoxhou.
- Il a lomé s’ motî : « diccionaire do pårler del Gléjhe ».
- Dj’ a rtrové des mots ki sont bén d’ après Djiblou avou l’ accint ki saetche ene miete après l’ pårler d’ Djåçlete ou k’ on rtrouve co do costé d’ Nivele, mins k’ on n’ direut nén a Nameur. — Jean-François Brackman (fråze rifondowe).
Ratourneures
[candjî]- rifonde les pårlers d’ on lingaedje : fé on cmon scrît lingaedje.
- Ehåyî on lingaedje, c’ est travayî dsu, metans candjî l’ ôrtografeye, fé des noûmots ou rfonde les pårlers dins on seul sicrît lingaedje. — Lorint Hendschel. F. normaliser, standardiser une langue dialectalisée.
Sinonimeye
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do vî francès
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do latén d' eglijhe
- Mots do walon di deus pîs
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come wårder
- Viebes do walon ki s' codjowèt come shofler
- Mots do walon avou des ratourneures
- Sustantifs do walon
- Infinitifs sustantivreces do walon