djåzer
Aller à la navigation
Aller à la recherche
Walon (Rifondou)[candjî]
Etimolodjeye[candjî]
Nén seure. 1. Do latén causare, påzès rîles do lidjeus (come caballus --> djivå). C' est l' minme mot latén k' a dné l' walo-picård cåzer. E namurwès, li cogne åreut sitî *tchåjh-, ki n' a måy egzisté, ou k' a stî rplaeceye på mot walo-picård. 2. Mot-brut * «djaz» (brut d' cåzaedje, di tchîpaedje d' oujhea) avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes, racuzinåve avou l' francès « jaser » (canler), mins eto «gazouiller» (gruziner).
Prononçaedje[candjî]
- AFE :
- diferins prononçaedjes : /d͡ʒɔː.ˈze/ /d͡ʒaː.ˈze/ /d͡ʒaː.ˈzɛ/ /d͡ʒaː.ˈziː/ /d͡ʒoː.ˈze/ (betchfessî å) (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /d͡ʒɔː.ˈze/
- Ricepeures : djå·zer
Viebe[candjî]
Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | djåze |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | djåzez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | djåzans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | djåznut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | djåzrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | djåzéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | djåze |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | djåzé |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
djåzer
- (v. sins coplemint) dire des mots dins on metou lingaedje.
- Dj' aveu co djåzé avou lu å matén.
- (v. sins coplemint) dire bråmint des paroles (nén foirt impôrtantes) so waire di tins.
- Fåt todi k' ele djåze (…) c' est ene tchafete ki passe si veye a ramter — Guy Cabay (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) sawè (on metou lingaedje).
- Come nos vîs peres, djåzans todi walon Modele:NPie
Ratourneures[candjî]
- djåzer come èn årmonak
- djåzans d' ôte tchoi; djåzans d' ôte tchoi, djåzans voleurs u: djåzans d' ôte tchoi, djåzans macrales: fôrmules po candjî di dvize.
- djåzer stroet <> djåzer trop long
- djåzer come ene agaesse
- djåzer d' traze et catoize
- kî djåze dirî mi djåze a m' cou
Parintaedje[candjî]
- djåze
- djåzeu, djåzaedje, djåzmint, djåzreye, djåzåjhe
- ridjåzer
- kidjåzer
- eterdjåzeu
- fordjåzer
- adjåzer, adjåzia; radjåzer
- disdjåzer
- mesdjåzer
Mots d’ aplacaedje[candjî]
Sinonimeye[candjî]
- (dire des mots): cåzer, divizer, pårler, finde ses lepes
- (dire bråmint des paroles): ramter, berdeler, tchafyî;
Loukîz a : «Motyince:cåzer bråmint/walon»
Dizotrins mots[candjî]
- parole
Loukîz a : «Motyince:cåzer ene langue k' on n' comprind nén/walon»
Loukîz a : «Motyince:cåzer inte ses dints/walon»
Loukîz a : «Motyince:cåzer e s' astocant/walon»
Loukîz a : «Motyince:cåzer ene langue k' on n' comprind nén/walon»
Rilomêye do mot[candjî]
Li mot dins on tite di live, di gazete, di soce, di marke Djåzans walon: no d' ene gazete e walon d' après Lidje (1995-2015)
Sipårdaedje do mot[candjî]
Basse Årdene (Bijhe), w. do Levant
Ortografeyes[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ôtès ortografeyes (avou des sourdants nén rkinoxhous) :
- djôzer : E217
Ratournaedjes[candjî]
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots do walon ki vnèt d' on mot-brut
- Viebes do walon avou l' cawete -er
- Mots do walon do minme sourdant k' on mot do francès
- Mots avou l' betchfessî å
- Mots ki s' prononcèt parey cåzu totavå
- Mots do walon di deus pîs
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come bouter
- Mots del Basse Årdene
- Mots do grand Payis d' Lidje