djivå

Walon (Rifondou)[candjî]

Etimolodjeye[candjî]

Tayon-bodje latén « jugum » (djeu po-z ateler, bardouxhes po fé passer les vincous padzo) avou l’ cawete « -å »; kecfeye avou assaetchance do tayon-bodje tîxhon k' i n a dins l' neyerlandès «gevel» et l' almand «Giebel» (pegnon d' måjhone).

Prononçaedje[candjî]

AFE :
- diferins prononçaedjes : /d͡ʒiː.ˈvɔː/ /d͡ʒiː.ˈvaː/ /d͡ʒiː.ˈvã/ /d͡ʒiː.ˈvoː/ /d͡ʒi.ˈvaː/ /d͡ʒi.ˈvoː/ /d͡ʒi.ˈvaːʀ/ /d͡ʒi.ˈvoʀ/ (betchfessî å)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /d͡ʒiː.ˈvɔː/
Ricepeures : dji·vå

Sustantif[candjî]

singulî	pluriyal
djivå	djivås

djivå omrin

(mot do bastimint) ecådrumint d' bwès ki sotént li dzo del tchiminêye, ådvant d' l' aisse, djusse dizo l' plafond, po haper l' foumire, et k' on meteut totes sôres di wårnixheures dissu.
- Oistez l' djeu d' cwårdjeus sol djivå — Motî Forir (fråze rifondowe).
- K' elle esteut vigreuse, nosse tåvlêye, Les shijhes, adlé vos, dzo l' djivå (Adelin Grignard).
- L' ivier, minme tot moirt k' il est, a ses djoyes : c' est les cwåtes, les couyonådes, les longuès shijhes dizo l' djivå — Zénobe Henin (fråze rifondowe).
- Cwand on-z abaguéve, on meteut aprume so l' djivå li bondiu, les tchandlés, li lamponete, li brocalî et l' årmonak — Motî Haust (fråze rifondowe).
plantche di bwès metowe so ene tchiminêye, on mete et céncwante hôt, di minme uzaedje.
- Li tchet a dårè tos les cassons k' estént sol djivå djus.
- Tot î est todi bén rmetou, dins les dresses et les ridants. Djamåy on papî aviè l' finiesse ni sol djivå — Auguste Laloux (fråze rifondowe).
(pa stindaedje do sinse) li tchminêye leye-minme (çou k' endè basti divins l' måjhon).
(antomeye) (rabaxhanmint) grosse pwetrene di comere.
- Elle a-st on fameus djivå, cisse-lale.

Ratourneures[candjî]

bwejhî ene beye a djivå : (mot d’ houyeu) côper ene beye (ene béle) a môde d' on djivå di tchminêye.
sol djivå : metou po esse veyou

Sinonimeye[candjî]

(plantche di tchminêye): cimådje, coirnitche, tåvlete, mantea
(pwetrene di feme): divanteure

Dizotrins mots[candjî]

(sitofe sovint å cwårlaedjes, ki pind di ttåtoû do djivå) : gordene, bråye, bråyire, rabat, rabatea, barada, bayolet, drap, ridea (di djivå, di tchminêye)
(agayons voltî metous sol djivå) : bondiu, tchandlé, ôbu
(djusse li bwès metou di sclimbe) : mantea

Dizeutrins mots[candjî]

tchiminêye, feu e l' aisse

Sipårdaedje do mot[candjî]

w. do Levant, w. do Mitan, Basse Årdene (Bijhe)

Ortografeyes[candjî]

E li scrîta (1100-1600) :

giwar : E200 (Ôvîfa, 1666)
gyva : G204 (Warfuzêye, 1688)

Divant 1900 :

jiva : E212
jivâ : E203

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

dgîvan : E165
djivâ : E21, E174 p. 258, S200 p. 233, G204 p. 121
djivau : C13
djivâr : E174 p. 258, G204 p. 121
djivô : S200 p. 233, G204 p. 121
djivor : E174 p. 258, G204 p. 121
djîvau : C1, C9, C57, C60, C99, C106
djuvau : C105
djîvô : E173 p. 203, S200 p. 233, G95 p. 220, G204 p. 121
djîvâ : E21, E173 p. 203, E174 p. 258, E200, E212b, S0, S200 p. 233, G204 p. 121
djîvå : E1, E34, E163 p. 197, E167, E173 p. 203, S200 p. 233, G204 p. 121

E rfondou walon :

djivå : R11 ^(lére), R13

Li mot n’ est nén dins : C58, C65, S44

Ratournaedjes[candjî]

ecådrumint d' bwès del tchiminêye

Almand : Rauchfang ^(de)
Francès : tablette ^(fr) et manteau ^(fr) de cheminée (nén ratournåve direk e francès)
Lussimbordjwès : Aafdäkplat ^(lb), Kaméngplat ^(lb) (Bork-Reulande), Kamiindäkel ^(lb) (Manderfel)
Limbordjwès : aafdékplaat ^(li)
Neyerlandès : afdekplaat ^(nl)

tchiminêye (bastixhaedje ådvins);

Loukîz a : tchiminêye

Francès : cheminée ^(fr)

grosse pwetrene, rabaxhanmint

Francès : laiterie ^(fr)

Waitîz eto[candjî]

Lijhoz l’ årtike djivå so Wikipedia