piter

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Bodje « pit- » ‎(« pî ») (avou candjmint d’ voyale) avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes; kécfeye a erî-rmonter disk' å bodje «peditare» (aler a pî»); mot cité dins l’ FEW 8 128a.

• 

  Onk ki pite l' ôte

• 

  Ome ki pite on balon

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /pi.te/ /pi.tɛ/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /pi.te/
• Ricepeures : pi·ter

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	pite
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	pitez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	pitans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	pitnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	pitrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	pitéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	pite
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	pité
Ôtes codjowaedjes	sipepieus tåvlea

piter

1. (viebe å coplemint) diner on côp d' pî a (ene djin, ene sacwè).
   • Li cavale m' a pité on fameus côp — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
   • Cwand il ourît fwait etoû m' sour, i lyî pitént tant d' pîs å cour, k' ele fourit incontinint crevêye — Jhau, Quatre dialogues de paysans (1631-1636) (fråze rifondowe).
2. (viebe å coplemint) acsure, tot djåzant d' ene maladeye.
   • Si l' tchvå d' bwès d' awousse estaxhe cial, i vs 'pitreut— Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).
3. (v. sins coplemint) fé aler les pîs.
   • Fåt fé danser Bea Bok et Mamzele Vatche. I si schoyèt sins s' ocuper des bratches, Et çki conte por zels: ès cotoide, zopler, piter — Henri Pétrez (fråze rifondowe).
4. (v. sins coplemint) (mot del fotbale) diner on côp d' pî dins l' balon.
   • Li såme del fotbale, c' est tot bounmint di piter dins l' balon djusk' a l' egayoler dins cisse cadje la k' on lome li gôl — Lucyin Mahin.
   • I pite del betchete.
5. (v. sins coplemint) hiner do drî, tot cåzant des tchvås, diner des côps d' pîs.
   • Li tchvå pite do dvant come do drî — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
   • Les vatches fåtchèt po piter — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
   • Cisse vatche la pite come on tchvå — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).

Ratourneures

1. ki l' diåle mi pite
2. kî m' pite, djel kipite; kî m' pite, djel ripite
3. c' est sint Mårtén ki l' a pité
4. va dire ça a on tchvå d' bwès, i t' pitrè
5. esse pité do må francès

Parintaedje

• pitaedje, piteu, piteuse (machene po fener), pita (maladeye des veas lomêye eto "pî-d'-cok")
• ripiter
• kipiter

Mots d’ aplacaedje

• piter evoye

Ortografeyes

Divant 1900 :

• spité (s' piter) : E178
• pitez : E212

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• pitè : C8, C13
• piter : E1, E34, E170, S0, S117

E rfondou walon :

• piter : R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

diner on côp d' pî

• Francès : frapper du pied ^(fr), donner un coup de pied ^(fr) (nén ratournåve direk e francès)

diner on côp d' pî dins l' balon

• Francès : tirer ^(fr), shooter ^(fr)

• F. ruer.