Aller au contenu

rapairi

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : rapwairyî.

Viebe

[candjî]

Bodje « pair- » (sinse ?), avou l’ betchete « ra- » des viebes, avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes.

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) rapairi / rapairixh
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) rapairixhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) rapairixhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) rapairixhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) rapairirè / rapairixhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) rapairixheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) rapairixhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av) rapairi
Ôtes codjowaedjes come prusti

rapairi

  1. (viebe å coplemint) rafrister l' tcholeur, e l' esté, tot djåzant d' on frisse vint, d' èn ombion.
    • Gn a vnou on ptit poy d' air del mer, k' a rapairi l' waernu.
    • Mi clokî n' esteut pus la po m' rapairi l' edroet. Louis Lagauche, "L' inmant", (1947), Li ponne dè gård di bwès, p. 149 (fråze rifondowe).
  2. (viebe å coplemint) rafroedi (ôte tchoi).
    • Prustez m’ vos raecenes,
      Po ki dj’ m’ î ragrabouye,
      Î rapairi mes lepes
      Tot bevant å sourdant Jacques Desmet, Dêrènes bates, Mès racènes, 2014 (fråze rifondowe).
  3. (viebe å coplemint) (mot d’ mônî) rafroedi (li farene) cwand ele rexhe del boultreye.
  4. (viebe å coplemint) rapåjhî.
    • Li mere a waitî d' el rapairi come elle a seu Lucyin Mahin.
    • Sôdårds, rapairixhoz tos ls efants pa ene ledjire caresse Christian Thonet (fråze rifondowe).
    • Ele baltêye on moumint la, dzeu ene bele tere d' avoennes ;
      Loucant cial, loucant la po rapairi ses djonnes Louis Lagauche, "L' inmant" (1947), p. 75 (fråze rifondowe).
  5. (v. sins coplemint) rafroedi et ramoli, tot djåzant del tchå d' ene biesse djusse touwêye.
    • I fåt ratinde deus djoûs po kel pourcea rapairixhe.
    • Nos lairans l' tchår rapairi e l' cåve Motî d’ Cerfontinne (fråze rifondowe et rarindjeye).
  6. (viebe å prono) : Loukîz a : « si rapairi ».

Notule d’ uzaedje

[candjî]

Li viebe å prono « si rapairi » si rescontere bén pus sovint ki li simpe « rapairi ».

Parintaedje

[candjî]

Ratournaedjes

[candjî]
rafroedi ene tchôde sacwè
rafroedi l' farene
rapåjhî
rafroedi po del tchå

Pårticipe erirece

[candjî]
singulî pluriyal
omrin rapairi rapairis
femrin rapaireye rapaireyes

rapairi omrin

  1. Pårticipe erirece omrin do viebe "rapairi".
    • On s' a rapairi divant d' boere del froede aiwe, e l' leyant cori ene miete so ses bresses Rawete do Motî Gilliard (fråze rifondowe).

Addjectif

[candjî]
singulî pluriyal
omrin rapairi rapairis
femrin padrî rapaireye rapaireyes
femrin padvant rapaireye rapaireyès

rapairi (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)

  1. ki n' est pus nåjhi.
    • Dji so-st ene miete rapairi; dji va rprinde mes usteyes et m' bezogne Motî d’ Fosse-li-Veye (fråze rifondowe).
    • Asteure ki dj' so rapairi, dji m' riboute a l' ovraedje Motî Pirsoul (fråze rifondowe).
  2. ki n' a pus peu.
    • Li gamene, ene miete rapaireye, s' a vnou mete so s' schô.
  3. (mot d’ meteyo) ki n' est pus si stofant, tot djåzant do tins.

Sinonimeye

[candjî]

Ratournaedjes

[candjî]
ki n' est pus nåjhi

Codjowa

[candjî]
Dobès rfondowes
rapairi rapairixh
Do viebe «rapairi»
  1. indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
  2. kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece

Omofoneye possibe

[candjî]
  • raperer (ricnoxhe li plaece di, fr. repérer)
  • rapwairyî (rimete des sacwès a pwaires)