rapairi
Apparence
Viebe
[candjî]Bodje « pair- » (sinse ?), avou l’ betchete « ra- » des viebes, avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : (betchfessî ai)
- /ʀa.pwɛː.ˈʀi/ /ʀa.pɛː.ˈʀi/ /ʀa.pe.ˈʀi/ Prononçaedje a radjouter /ʀa.pe.ˈʀœ/
- (ôte cawete d' infinitif) /ʀa.pe.ˈʀjiː/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀa.pɛː.ˈʀi/
- diferins prononçaedjes : (betchfessî ai)
- Ricepeures : ra·pai·ri
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | rapairi / rapairixh |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | rapairixhoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | rapairixhans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | rapairixhnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | rapairirè / rapairixhrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | rapairixheu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | rapairixhe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | rapairi |
Ôtes codjowaedjes | come prusti |
rapairi
- (viebe å coplemint) rafrister l' tcholeur, e l' esté, tot djåzant d' on frisse vint, d' èn ombion.
- Gn a vnou on ptit poy d' air del mer, k' a rapairi l' waernu.
- Mi clokî n' esteut pus la po m' rapairi l' edroet. — Louis Lagauche, "L' inmant", (1947), Li ponne dè gård di bwès, p. 149 (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) rafroedi (ôte tchoi).
- Prustez m’ vos raecenes,
Po ki dj’ m’ î ragrabouye,
Î rapairi mes lepes
Tot bevant å sourdant — Jacques Desmet, Dêrènes bates, Mès racènes, 2014 (fråze rifondowe).
- Prustez m’ vos raecenes,
- (viebe å coplemint) (mot d’ mônî) rafroedi (li farene) cwand ele rexhe del boultreye.
- (viebe å coplemint) rapåjhî.
- Li mere a waitî d' el rapairi come elle a seu — Lucyin Mahin.
- Sôdårds, rapairixhoz tos ls efants pa ene ledjire caresse — Christian Thonet (fråze rifondowe).
- Ele baltêye on moumint la, dzeu ene bele tere d' avoennes ;
Loucant cial, loucant la po rapairi ses djonnes — Louis Lagauche, "L' inmant" (1947), p. 75 (fråze rifondowe).
- (v. sins coplemint) rafroedi et ramoli, tot djåzant del tchå d' ene biesse djusse touwêye.
- I fåt ratinde deus djoûs po kel pourcea rapairixhe.
- Nos lairans l' tchår rapairi e l' cåve — Motî d’ Cerfontinne (fråze rifondowe et rarindjeye).
- (viebe å prono) : Loukîz a : « si rapairi ».
Notule d’ uzaedje
[candjî]Li viebe å prono « si rapairi » si rescontere bén pus sovint ki li simpe « rapairi ».
Parintaedje
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]rafroedi ene tchôde sacwè
- Francès : rafraîchir (fr)
rapåjhî
- Francès : apaiser (fr), tranquiliser (fr)
Pårticipe erirece
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | rapairi | rapairis |
femrin | rapaireye | rapaireyes |
rapairi omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "rapairi".
- On s' a rapairi divant d' boere del froede aiwe, e l' leyant cori ene miete so ses bresses — Rawete do Motî Gilliard (fråze rifondowe).
Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | rapairi | rapairis |
femrin padrî | rapaireye | rapaireyes |
femrin padvant | rapaireye | rapaireyès |
rapairi (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- ki n' est pus nåjhi.
- Dji so-st ene miete rapairi; dji va rprinde mes usteyes et m' bezogne — Motî d’ Fosse-li-Veye (fråze rifondowe).
- Asteure ki dj' so rapairi, dji m' riboute a l' ovraedje — Motî Pirsoul (fråze rifondowe).
- ki n' a pus peu.
- Li gamene, ene miete rapaireye, s' a vnou mete so s' schô.
- (mot d’ meteyo) ki n' est pus si stofant, tot djåzant do tins.
- Li tins est tot rapairi — Motî Alphonse Massaux (fråze rifondowe).
- Li tins est rapairi cwand i court di l' air; i n' fwait pus si tchôd; ça fwait do bén — Motlî sol tins k' i fwait a Djåçlete, p. 32 (fråze rifondowe et rarindjeye).
- Après ene nûlêye d' oraedje, li tins est sovint rapairi — Motlî sol tins k' i fwait a Djåçlete, p. 60 (fråze rifondowe et rarindjeye).
Sinonimeye
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]ki n' a pus sogne
- Francès : calmé (fr), apaisé (fr), tranquilisé (fr), , rasséréné (fr), remis de ses émotions (fr)
Codjowa
[candjî]Dobès rfondowes | ||
---|---|---|
rapairi | rapairixh |
- Do viebe «rapairi»
- indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece
Omofoneye possibe
[candjî]Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Viebes do walon
- Viebes do walon avou l' betchete ra- acawêye a èn addjectif
- Viebes do walon avou l' cawete -i
- Mots avou l' betchfessî ai
- Mots do walon di troes pîs
- Viebes do walon ki s' codjowèt come prusti
- Motlî do walon des mônîs
- Viebes å prono do walon
- Pårticipes erireces do walon
- Viebes do walon ki l' pårticipe erirece est parey ki l' infinitif
- Addjectifs do walon
- Addjectifs ås cénk cognes ortografikes
- Addjectifs do walon metous padvant ou padrî
- Motlî do walon pol meteyo
- Codjowas do walon
- Dobès rfondowes di codjowaedje do walon
- Codjowas do cåzant d' l' Indicatif Prezintrece do walon
- Codjowas d' l' atôtchî do Cmandeu do walon
- Codjowas do cåzant di l' Indicatif Prezintrece do walon