craeye
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « craticula » (« glindisse »), mot cité dins l’ FEW 2 1290b.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /kʀaj/ /kʀaːj/ /kʀɛːj/ /kʀoːj/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /kʀɛj/
- Ricepeures : nén rcepåve
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
craeye | craeyes |
craeye femrin
- plaece k' est ene miete drovowe, so ene grande longueur, et k' ene sacwè î pout passer, aprume :
- trô dins ene plate sitindêye.
- Gn av' on rai d' solea ki moussive e gurnî pa ene craeye do toet.
- I passe on rai d' solea pal craeye di l' ouxh di ståve. — Motî del Fagne et del Tieraxhe (fråze rifondowe).
- Et li ptit sourd ki djômive cial el fondreye apotche foû di s’ djîsse, tot djoyeus, et ratake si tchanson ki zûne inte les craeyes del rotche — Henri Simon, "Wice va l’êwe" (1907) (fråze rifondowe).
- Li bouneur brotche pa totes les craeyes di nosse bea paradis. — Félicien Barry (fråze rifondowe).
- Å cmince, il a cachî d' raclapoter çou k' i poleut: il a muchyî les craeyes des meurs avou des imådjes. — Ben Genaux (fråze rifondowe).
- Ça aveut clatchî come on côp d' tonoere, et les sûnes avént apassé pa totes les craeyes. — Robert Arcq (fråze rifondowe).
- L' aiwe sititche pa totes les craeyes Gn a pattavå a dikedaye. — Philippe Maudoux (fråze rifondowe).
- Ene grosse estouve ki rfole pa totes ses craeyes. — Louis Lecomte (fråze rifondowe).
- adroveure d' èn ouxh, ene finiesse.
- Leyîz ene craeye a l' ouxh; i fwait stofant, cial !
- El feu djômeye : leyîz ene craeye a l' ouxh po k' i rprinde. — Motî del Fagne et del Tieraxhe (fråze rifondowe).
- On-z etind l' vint brouyî pa l' craeye di l' ouxh.
- Dji l' a waitî pa ene craeye di l' ouxh. — Motî del Lovire (fråze rifondowe).
- Li tchet fwait ene craeye a l' ouxh et fritchter evoye. — Joseph Pannaye (fråze rifondowe).
- trô dins ene plate sitindêye.
- (måhonteuzmint)
- mozete d' ene comere.
- (pa stindaedje do sinse) pitite båshele ki vént å monde.
Ratourneures
[candjî]- drovi a craeye : djusse drovi ene miete; on dit eto : adrovi
- waitî ås craeyes : waitî ene sakî pa on ptit trô, et k' ele ni vos voet nén; on dit eto : awaitî, båker
- al måjhon d' on moirt, gn a todi ene craeye :
- divinltins, on leyive todi l' ouxh å lådje la k' gn aveut on moirt;
- (mocreçmint) dijhêye a onk k' a s' brayete å lådje.
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (finte dins ene plate sitindêye) : creveure, bîleure (bwès), finte (bwès, pire), findeure, crin, kernaxhe, scherlaxhe, creneure, xhåvleure, xhiyeure
- (adroveure a l' ouxh, al fignesse) : creveure
- (seke del comere) : mozete, kene, canou, conete, conin, mosse
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Omofoneye possibe
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]adrovaedje d' èn ouxh
- Francès : entrebâillement (fr), encoignure (fr); waitî ås craeyes : épier (fr); drovi a craeye : entrouvrir (fr), entrebâiller (fr)