cweri

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén « quaerō » ‎(« quaero ») (dji cwir); çou ki dene on mot avou l’ cawete d’ infinitif « -i » des viebes.

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /kwɛ.ˈʀi/ /kɛ.ˈʀi/ /kɛ.ˈʀy/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /kwɛ.ˈʀi/ ^{aschoûtez lu}
Ricepeures : cwe·ri

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	cwir
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	cweroz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	cwerans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	cwirnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	cwirrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	cwereu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	cwire
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	cwerou
Ôtes codjowaedjes	sipepieus tåvlea

cweri

(viebe å coplemint) waitî après (ene sacwè k' on n' trouve nén).
- Dji cwir mes berikes ey ele sont so m' narene.
- Il a cwerou tos les moyéns
  Po trover s' maladeye ;
  Il î a metou des lavmints
  Et-z est ç' todi parey. — François Barillié, L'Âgne da Dèra, divins Li camarad′ dè l'joie, 1852, p.23 (fråze rifondowe).
- Si dj' fwais retinti l' vwès del lire,
  Si d' totes les åmes dji m' fwais l' esco,
  C' e-st ådzeu d' tot paski dj' espere
  Ki l' onk ou l' ôte di mes efants,
  Cwirrè dins m' live li cour di s' pere,
  Et ki s' cour tocrè tot m' lijhant. — Martin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "Por zèls !", tome 44, p. 409 (fråze rifondowe).
(viebe å coplemint) aler ene sawice po raminer ene sacwè.
- A må kékes djoûs did la,
  Deus omes vinît cweri Mareye divins ene tcheyire,
  Et, pus moite ki vicante, el poirtît-st a Bavire. — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.59, “Li Feume Malâde” (fråze rifondowe).
(v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « après ») sayî d' trover.
- Après cwè k' ti cwirs ?
- Dji cwereu après vos dispoy å matén. — Henri Simon, « Li Neûre Poye » 1889, (eplaidaedje da Jean Haust di 1936), p.96 (fråze rifondowe).
(v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « a ») sayî do fé ene sacwè k' on djereye dissu.
- Come deus colons dvins ene colebire,
  Dji n' cwir måy a cwiter l' hapå. — Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Mi p’tit bouname" (fråze rifondowe).