dismantchî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Bodje « mantche », avou l’ betchete « dis- » di disfijhaedje des viebes ey avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	dismantche
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	dismantchîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	dismantchans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	dismantchnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	dismantchrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	dismantchive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	dismantche
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	dismantchî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

dismantchî (å prono : si dismantchî)

1. (viebe å coplemint) rissaetchî l' mantche a (ene usteye), tot l' volant ou nén.
   • Dismantche mu l' palon.
   • a Elle a co bén dismantchî l' fotche !
   • Rade on s' agritche :
     lès fås pindowes divins les xheures
     sont dismantcheyes erî d' leus fåmints. — Henri Simon, "Li pan dè Bon Diu", "Awout" (fråze rifondowe).
2. (viebe å coplemint) mete a boket (ene sacwè bén basteye).
   • Il a tot dismantchî l' moteur.

Parintaedje

• dismantchaedje, dismantcheu, dismantchåve
• ridismantchî

Sinonimeye

• (mete a boket ene sacwè bén basteye) : disfé, disbocter, dismonter

Contråve

emantchî, remantchî

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• dismantchî : E1, C99
• dusmantcher : S117
• dusmantchî : E34, S117
• dèsmantchî : O0
• dismantchi : C1, C13, C60
• dusmantchi : S0
• dusmwintchî : S117
• dusmantchè : S117

E rfondou walon :

• dismantchî : R13

Ratournaedjes

rissaetchî on mantche a ene usteye

• Francès : démancher ^(fr)

mete a boket ene sacwè k' esteut bén montêye

• Francès : démonter ^(fr)

Pårticipe erirece

	singulî	pluriyal
omrin	dismantchî	dismantchîs
femrin	dismantcheye	dismantcheyes

dismantchî omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe « dismantchî ».
   • Elle a co bén dismantchî l' fotche !

Addjectif

	singulî	pluriyal
omrin	dismantchî	dismantchîs
femrin padrî	dismantcheye	dismantcheyes
femrin padvant	dismantcheye	dismantcheyès

dismantchî omrin

1. ki toume a bokets.
   • Li sereure est tote dismantcheye — Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
2. måvlé, dizôrné, tot djåzant d' ene djin.
   • Dj' a stî tot dismantchî e-z oyant l' novele.

Sinonimeye

• (ki toume a bokets) : dibrôlé, dishåjhiné
• (måvlé, tot djåzant d' ene djin) : dismonté
• (dizôrné, tot djåzant d' ene djin) : catibulé, discatibulé

Ratournaedjes

ki toume a bokets

• Francès : disloqué ^(fr), démantibulé ^(fr)

foirt måvlé, tot djåzant d' ene djin

• Francès : en colère ^(fr), tracassé ^(fr)