fornouri
Apparence
(Redjiblé di fornoureye)
Etimolodjeye
[candjî]Do viebe «nouri», avou l’ betchete « for- » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /fɔʀ.nuː.ˈʀi/ /fuʀ.nuː.ˈʀi/ (oyon O.OU)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /fɔʀ.nuː.ˈʀi/
- Ricepeures : for·nou·ri
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | fornouri / fornourixh |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | fornourixhoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | fornourixhans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | fornourixhnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | fornourirè / fornourixhrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | fornourixheu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | fornourixhe |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | fornouri |
Ôtes codjowaedjes | come prusti |
fornouri (viebe å coplemint)
- nouri a s' sô, nouri foirt.
- I fornourixhèt leus efants.
- I fåt bén sognî ses biesses, mins i n' les fåt nén fornouri.
- T' est on fameus gros mvé Et k' a bén do bouneur D' esse insi fornouri Tandi k' mi, dji creve di fwin E fjhant l' voleur. — Chales Werotte (fråze rifondowe).
- nouri a n' rén fé.
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]Ortografeyes
[candjî]- fournourri : S100
- fornoûri : E203 (lére)
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]diner dtrop a magnî
Pårticipe erirece
[candjî]fornouri omrin
- Pårticipe erirece omrin do viebe "fornouri".
Addjectif
[candjî]singulî | pluriyal | |
---|---|---|
omrin | fornouri | fornouris |
femrin padrî | fornoureye | fornoureyes |
femrin padvant | fornoureye | fornoureyès |
fornouri omrin (come addjectif djondrece, metou padvant u padrî l’ no)
- ki magne tofer a s' sô.
- Nozôtes k' est fornouris et bén poirtants, nos dvréns adoucis les tourmints des cis k' ont fwin et froed. — Odile Uyttebrouck (fråze rifondowe).
- On moes aveut passé; li pourcea s' ecråxhive, fornouri k' il esteut. — Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
- Tofer, li sprewe poite li betcheye A s' nitêye måy fornoureye. — Bernard Louis (fråze rifondowe).
- foirt, vigreus.
- Tins ki dj' tuzéve insi, on grand long tchår, råyî pa deus fornouris roncins, amonta vier mi. — Alphonse Nicolet (fråze rifondowe).
- målåjhey po l' amagnî, ki n' magne kel bon.
Ratourneures
[candjî]- Cwand les sudjets sont fornouris, i sont forsôlés dijhêye des ancyins mwaisses inte di zels po consyî di n' nén bén nouri leus sudjets.
Sinonimeye
[candjî]- (målåjhey po l' amagnî) : nareus
Ratournaedjes
[candjî]Sustantif
[candjî]fornouri omrin
- onk k' est trop gros.
- bon vicant, k' est adû a tofer fé des rinchinchotes.
- (pa stindaedje do sinse) onk ki n' pinse k' a lu.
- onk k' est sognî a n' rén fé (ki n' boute nén).
Sinonimeye
[candjî]- (gros ome) : bômel
- (onk ki n' pinse k' a lu) : pinse-a-lu
Ratournaedjes
[candjî]onk ki vike bén
- Francès : bon vivant (fr)
Codjowas
[candjî]Dobès rfondowes | ||
---|---|---|
fornouri | fornourixh |
- Do viebe «fornouri»
- indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
- kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece
Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Viebes do walon avou l' betchete for-
- Mots avou l' oyon O/OU
- Mots do walon di troes pîs
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come prusti
- Viebes del cwatrinme troke
- Pårticipes erireces do walon
- Viebes do walon ki l' pårticipe erirece est parey ki l' infinitif
- Addjectifs do walon
- Addjectifs ås cénk cognes ortografikes
- Addjectifs do walon metous padvant ou padrî
- Mots do walon avou des ratourneures
- Sustantifs do walon
- Codjowas do walon
- Dobès rfondowes di codjowaedje do walon
- Codjowas do cåzant d' l' Indicatif Prezintrece do walon
- Codjowas d' l' atôtchî do Cmandeu do walon
- Codjowas do cåzant di l' Indicatif Prezintrece do walon