soyî

Walon (Rifondou)

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén « secare » (côper); çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje « -î » des viebes.

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /sɔ.ˈjiː/ /sɔ.ˈji/ /sɔ.ˈjɛ/ /sɔ.ˈje/ /sɔj/ /su.ˈjiː/ (oyon O.OU)
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /sɔ.ˈjiː/
• Ricepeures : so·yî

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	soye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	soyîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	soyans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	soynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	soyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	soyive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	soye
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	soyî
Ôtes codjowaedjes	come waitî

soyî

1. (viebe å coplemint) ricôper do bwès, del pire, do fier, evnd, avou ene lame avou des dints.
   • Di l' åmatén, Penêye copele Sint Djôzef po soyî des waires et des sômîs a mezeure. — Joseph Lahaye (fråze rifondowe).
   • Il a soyî ene coxhe do cerijhî ki barlokéve divant l' finiesse.
2. (viebe å coplemint) djouwer (do violon).
   • C' esteut on prumî po soyî do violon.
3. (viebe å coplemint) fåtchî.
   • C' esteut èn araedjî four a soyî — Sintake Rimåke (fråze rifondowe).
4. (viebe å coplemint) fé araedjî (ene sakî) tot s' plindant todi, evnd.
   • Li ci ki s' plind a tot moumint, po fini, i soye les djins et on l' lome on breyåd u ene breyåde. — Dominique Vanderstoken (fråze rifondowe).
5. ((v. å nén dit coplemint)) soyî des tronces po fé des plantches.
   • I n' soye pus k' po ses viyès pratikes.
6. (v. sins coplemint) schåyî les djambes tot rotant.

Ratourneures

1. soyî å bwès : esse soyeu di s' mestî.
2. soyî les coisses
3. cwand l' blé est soyî, el fåt rintrer: i n' fåt nén tchicter cwand ene sacwè est presse. Franwal: ahåyant po: quand le vin est tiré, il faut le boire.
4. soye, soye soyete : Rime-rame d’ efant (fwait avou l' mouvmint d' bresse des soyeus).

Parintaedje

• soye, soyant
• soyaedje, soyeu, soymint
• soyreye, soyete
• soyrece, soyåve, soyåjhe
• soyter
• rissoyî

Mots d’ aplacaedje

soye-cou

Ortografeyes

Divant 1900 :

• soï : E212

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• soyè : S24, S36 ^(lére), S117
• soyi : C1, C8, C100, O2, O81, S117
• soyî : C100, E1, E170, E212b, O4, S107, S117
• soye : E165 p. 193
• soyer : S17, S117
• soy : E2, E165 p. 88
• souyî : O3
• so.yî : S109

E rfondou walon :

• soyî : R10 ^(lére), R13

Ratournaedjes

ricôper do bwès

• Almand : sägen ^(de)
• Inglès : to saw ^(en)
• Espagnol : serrar ^(es)
• Francès : scier ^(fr)
• Neyerlandès : zagen ^(nl)

djouwer

• Francès : (mal) jouer ^(fr)

fåtchî

• Francès : faucher ^(fr)

fé araedjî

• Francès : importuner ^(fr)

Pårticipe erirece

	singulî	pluriyal
omrin	soyî	soyîs
femrin	soyeye	soyeyes

soyî omrin

1. Pårticipe erirece omrin do viebe "soyî", ki pout esse eployî come addjectif et come sustantif.
   • Il a soyî ene coxhe do cerijhî ki barlokéve divant l' finiesse.