efoncer
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Do viebe « foncer », avou l’ betchete « e- » des viebes
-
Ome e mitan efoncé dvins les sankisses
-
Djezus saetchant foû Pire k' efonce e l' aiwe
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ɛ.fɔː.se/ /a.fɔ̃ː.se/ /ɛ.fɔ̃ː.se/ Prononçaedje a radjouter
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ɛ.fɔ̃ː.se/
- Ricepeures : e·fon·cer
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | efonce |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | efoncez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | efonçans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | efonçnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | efonçrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | efoncéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | efonce |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | efoncé |
efoncer
- (v. sins coplemint) aler eviè l' fond.
- on-z efonce e sankisse
- efoncer dins ene fagne
- Dji m’a ’ne fèy’ assiou è polî èt dj’ sintév’, hin, qui les pîds di m’ tchèyîre èfoncît è tére, tot bin doûçmint, come divins dèl sirôpe— Joseph Vrindts, Tot tûsant (1924), Li Polî da Mignolet.
- (v. sins coplemint) (pus stroetmint) afondri.
- li bwès n' efonce nén e l' aiwe
- (viebe å coplemint) tchôkî eviè l' fond.
- (viebe å coplemint) (pus stroetmint) ahiver on på e tere.
- Tote li vesprêye, dj' avans fwait des trôs avou l' grosse haminde po-z efoncer les pås a grands côps d' masse tinkyî et clawer les fis d' ronxhes — Georges Pècheur (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) drovi, dishaler waeraxhmint.
- efoncer èn ouxh
- (viebe å prono) si winner eviè l' fond.
- Saetchîz-m' foû do sankisse di sogne ki dji n' m' efonce — Jean Bosly, ratournant L' imitåcion d' Djezus-Cri.
- Tot seu po m’ efoncer dins m’ pîce d’ avoenne ; dji so binåjhe ; li solea lût sol rîsse — Jean Guillaume (fråze rifondowe).
- A tant plorer, l’ tere divént frexhe,
Et bén vite, nos pîs s’ efoncèt. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Quî sét ?», 1909, p.134 (fråze rifondowe). - Adon l' moteur foircixh; i petårdêye, hansixh, boerlêye; li batchea monte et s' implixh d' årzeye, la k' s' efoncèt les lujhantès brokes d' acî emantcheyes sol boird — MFab, "Li hatche di bronze" (1937), p. 48 (fråze rifondowe).
- (viebe å prono) si winner e cour d' ene sawice.
- Cwitant l’ campagne po trover d’ l’ ombe,
Divins l’ zûnaedje do grand bwès sombe,
Dji m’ efonça tot m’ pormoennant
— Martin Lejeune, "L’amour vint dè passer", dins « L’année des poètes » (1892), p. 230 (fråze rifondowe).
- Cwitant l’ campagne po trover d’ l’ ombe,
Mots d’ aplacaedje
[candjî]Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (tchôkî e l' aiwe) : afondri
- (tchôkî e tere) : stitchî, clawer, planter, ahiver
- (drovi waeraxhmint) : bouxhî foû, disfoncer, foncer
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]s' efoncer
- Francès : s'enfoncer (fr)