Aller au contenu

efoncer

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Do viebe « foncer », avou l’ betchete « e- » des viebes

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) efonce
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) efoncez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) efonçans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) efonçnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) efonçrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) efoncéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) efonce
pårt. erirece (dj’ a, vos av) efoncé

efoncer

  1. (v. sins coplemint) aler eviè l' fond.
    • on-z efonce e sankisse
    • efoncer dins ene fagne
    • Dji m’a ’ne fèy’ assiou è polî èt dj’ sintév’, hin, qui les pîds di m’ tchèyîre èfoncît è tére, tot bin doûçmint, come divins dèl sirôpeJoseph Vrindts, Tot tûsant (1924), Li Polî da Mignolet.
  2. (v. sins coplemint) (pus stroetmint) afondri.
    • li bwès n' efonce nén e l' aiwe
  3. (viebe å coplemint) tchôkî eviè l' fond.
  4. (viebe å coplemint) (pus stroetmint) ahiver on e tere.
    • Tote li vesprêye, dj' avans fwait des trôs avou l' grosse haminde po-z efoncer les pås a grands côps d' masse tinkyî et clawer les fis d' ronxhes Georges Pècheur (fråze rifondowe).
  5. (viebe å coplemint) drovi, dishaler waeraxhmint.
    • efoncer èn ouxh
  6. (viebe å prono) si winner eviè l' fond.
    • Saetchîz-m' foû do sankisse di sogne ki dji n' m' efonce Jean Bosly, ratournant L' imitåcion d' Djezus-Cri.
    • Tot seu po m’ efoncer dins m’ pîce d’ avoenne ; dji so binåjhe ; li solea lût sol rîsse Jean Guillaume (fråze rifondowe).
    • A tant plorer, l’ tere divént frexhe,
      Et bén vite, nos pîs s’ efoncèt. Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Quî sét ?», 1909, p.134 (fråze rifondowe).
    • Adon l' moteur foircixh; i petårdêye, hansixh, boerlêye; li batchea monte et s' implixh d' årzeye, la k' s' efoncèt les lujhantès brokes d' acî emantcheyes sol boird — MFab, "Li hatche di bronze" (1937), p. 48 (fråze rifondowe).
  7. (viebe å prono) si winner e cour d' ene sawice.
    • Cwitant l’ campagne po trover d’ l’ ombe,
      Divins l’ zûnaedje do grand bwès sombe,
      Dji m’ efonça tot m’ pormoennant
      Martin Lejeune, "L’amour vint dè passer", dins « L’année des poètes » (1892), p. 230 (fråze rifondowe).

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Parintaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
efoncer
drovi waeraxhmint
s' efoncer