ome

Walon

Etimolodjeye

Tayon-bodje latén «hominem» (minme sinse).

Prononçaedje

• AFE :
  • diferins prononçaedjes : /ɔm/ /um/ /am/ (oyon O.OU)
  • prononçaedje zero-cnoxheu : /ɔm/
• Ricepeures : nén rcepåve

Sustantif

singulî	pluriyal
ome	omes

ome o.

1. grande djin do seke måye.
   • C' esteut-st on bea grand ome.
2. (disconsyî uzaedje) djin, di tolminme kéne seke.
   • Li declaråcion des droets d' l' ome — (Ch. Josserand) (fråze rifondowe).
   • Ådjourdu dj' a veyou å djournå al tévé ene djonne feme did vaila et d' avår ci tchanter l' bea bouket et dj' a tchoûlé so l' biestreye des omes ki n' ont rin rastinou d' l' istwere — Modele:JPaq (fråze rifondowe).
3. mi.
   • Dji n' åreu nén yeu stî sondjî a må, dowê, èn ome!
4. (dins èn arinnoe) po arinner ene djin u (å pluriyal) sacwants omrinnès grandès djins.

Ratourneures

1. >> ci n' est nol ome : ci n' est nén èn ome (i n' a pont d' coraedje, il est schitåd, couyon, nawe, låtche). On dit eto: nolu, nouk, personne.
2. ome di cope : copleu. Vos diroz a mi ome di cope k' i n' s' ocupaxhe did rén (F. Barry). F. binôme.
3. >> si fé d' l' ome; u: >> fé l' ome : voleur parexhe pus vî k' on n' est, tot djåzant d' on djonnea.

Parintaedje

• omreyes
• omrin

(minme sourdant etimolodjike)

• on (nén definixhant prono).
• umin, uminnmint, umanité / omanité; inumin

Mots d’ aplacaedje

• boulome
• vî ome, vî djonne ome, djonne ome
• ås troes vîs omes
• grand foirt ome
• ome-gurnouye
• ome di strin, ome di bos / ome di bwès
• Zoum (di: lès-oumes, spot des dmorants d' Maissin)

Sinonimeye

• (djin omrinne u femrinne): djin
• (mi): onk, ene sakî.

Ortografeyes

Sicrijhas do 20e sieke (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

• ome : C8, C9, C99, E1, O4, S117
• oume : S109, S117
• ame : E1, E34

E rfondou walon :

• ome : R13, R10 (lére)

Si vos irîz rnaxhî dins des ôtes motîs, et trover l’ mot « ome », riherez ciddé li scrijha do mot ki vos î avoz trové, et l’ rahouca do motî el djivêye.

Ratournaedjes

± omrinne grande djin

Almand: Mann (de), Herr (de) Arabe: rajoul = رجل‎‎ (ar) = رَجُل‎‎ (ar) Arabe marokin: rajel = راجل Espagnol: hombre (es) Francès: homme (fr)

Inglès: man (en) Neyerlandès: man (nl)

F. homme, personne humaine.

F. . 

Modele:==Su-addj ome o.

1. ki s' codût come èn ome (et nén come èn efant).
   • A fwait k' l' eure avance, on n' si sint pus si ome — (E. Wartique & E. Thirionet, divins Les croes dins les brouwires). (fråze rifondowe).

Waitîz eto

Lére l’ årtike ome (discramiaedje) so Wikipedia