baguer
Apparence
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ba.ˈɡe/ /ba.ˈɡɛ/ /ba.ˈɡiː/ (minme prononçaedje cåzu pattavå)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ba.ˈɡe/
- Ricepeures : ba·guer
Etimolodjeye 1
[candjî]S’ i gn åreut ene sakî ki sepreut cwè åd fwait di l’ etimolodjeye di « baguer », el pout stitchî vaici. minme mot k’ e vî lingaedje d’ oyi.
Viebe
[candjî]baguer (v. sins coplemint)
Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | bague |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | baguez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | bagans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | bagnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | bagrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | baguéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | bague |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | bagué |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
- candjî d’ måjhon.
- Dj’ a bagué so Lidje. Dji bague li prumî d' may. I vont baguer, il evont dmorer al veye. Il ont ddja bagué troes côps dispu l' Noyé. I baguèt totes les leunes. I n' si plait pus drola, i va baguer. Nos bagans pol prumî do moes ki vént.
- Les cis ki n’ ont k’ des vîs camatches,
Divèt prinde asteme po baguer,
Avou des meubes ki sont disloctés — Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.28, “On Baguège Jus d’la Mouse” (fråze rifondowe). - Et cwè ? Vos baguez ? Voloz vs on diåle monsieu l’ curé ?— Paul-Henri Thomsin, ratourtnant Tchantchès, c'èst po rîre, 2023, p.40 (fråze rifondowe).
- divni sot, esse ewaeré, esse disrindjî
- Si tiesse bague. C' est on målureus, i bague.
- fé passer (ene sakî, ene sacwè) dins ene ôte måjhon
- baguer des meubes
- tchessî foû, mete a l' ouxh (ene sakî)
- dji v' va tot rade baguer foû d'chal!
Parintaedje
[candjî]- baguer foû
- bagant
- bagaedje, bagueu, bagance, bagrece
- abaguer, abagant, abagance
- ebaguer, ebagant, ebagance
- rebaguer (rebaguer foû)
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]Etimolodjeye 2
[candjî]Bodje « bague » (anea), avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.
Viebe
[candjî]baguer (viebe å coplemint)
Parintaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]mete ene bague
- Francès : baguer (fr)