Aller au contenu

brouyî

Èn årtike di Wiccionaire.

Prononçaedje

[candjî]

Etimolodjeye 1

[candjî]

Tayon-bodje patwès latén * « brodicāre » ‎(« brodicare »), lu-minme d' on bodje tîxhon * « bruþą » (vî tîxhon), çou ki dene on mot avou l’ cawete di codjowaedje «  » des viebes.

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) brouye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) brouyîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) brouyans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) brouynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) brouyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) brouyive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) brouye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) brouyî
Ôtes codjowaedjes come waitî

brouyî (å prono : si brouyî)

  1. (viebe å coplemint) maxhî
    • I s' etind la ddins come èn aveule a brouyî les coleurs.
    • Les idêyes si brouyèt e m' tiesse.
    • I brouye totafwait.
  2. (viebe å coplemint) rinde nén clair
    • brouyî l' aiwe do rixhot
    • K' i touye, k' i brouye, dji n' m' end ocupe pus
  3. (viebe å coplemint) cåzer ene margaye
    • Ene måle linwe ki brouye tot l' monde.
    • Li plouve va vni brouyî l' dicåce.

Ratourneures

[candjî]
  1. touyî et brouyî

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]
maxhî
rinde nén clair

Etimolodjeye 2

[candjî]

Tayon-bodje patwès latén * « brugere », adon racuzinåve avou l' francès « bruire » (etimolodjeye nén acertinêye).

Viebe

[candjî]

brouyî (v. sins coplemint)

  1. fé do brut.
    • On-z etind brouyî l' machene D.T.W.
    • On-z a oyou brouyî les greuwes hôt e l' air. D.T.W.
    • Li djeton brouyive conte on poerî dins nosse djårdén. D.T.W.
    • Mi oraye brouyive. D.T.W.
    • Ça brouye dins mes orayes. D.T.W.
    • On-z etind brouyî l' vint pa l' cråye di l' ouxh. D.T.W.
    • Li feu brouye, c' est sene di djalêye. D.T.W.
    • On tchvå ou on torea ki brouye. D.T.W.
    • Dès miles djins (...) tchantèt l'Avé Mâriâ èt s' arètèt al longue po criyè tortos èsson-ne li Crédo qui brouye èt qui r'blondit dins l' valéye. Joseph Calozet, Li crawieûse agasse (fråze rarindjeye).
  2. s' etinde, si spåde (tot cåzant d' ene novele)
    • Dj' a etindou brouyî ene sacwè. D.T.W.
  3. (v. sins coplemint) bodjî, avanci, cori, roter rade.
    • Vos les årîz veyou brouyî D.T.W.
    • Li bezogne brouye D.T.W.
  4. (viebe å coplemint) fé des rprotches a (ene sakî).
    • Si nos rintréns trop tård, nosse pa nos brouyive D.T.W.
Ratourneures
[candjî]
  1. Li bon Diè brouye : i tone.

Sinonimeye

[candjî]
Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E cisse pådje ci, n’ a pont d’ ratournaedje pol mot. El pôrîz radjouter, s’ i vs plait ? Come çoula, l’ årtike rissereut d’ adrame.