cwiter
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Bodje « cwite » avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes (sorwalonde avou CW- Lidjwès).
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /kwi.ˈte/ /kwɪ.ˈte/ /kwi.ˈtiː/ /ki.ˈte/ /ki.ˈtɛ/ /kœ.ˈte/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /kwi.ˈte/
- Ricepeures : cwi·ter
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | cwite |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | cwitez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | cwitans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | cwitnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | cwitrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | cwitéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | cwite |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | cwité |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
cwiter
- (viebe å coplemint) èn pus dmorer avou (ene sakî).
- Mayon, pocwè m' avoz vs cwité? — Nicolas Defrecheux (fråze rifondowe).
- Taiss k' i n' a nén cwité s' feme !? — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- Il a cwité ses parints et il est evoye a s' pwin — Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
- -Mi feme m’ a cwité po-z aler avou l’ meyeu di mes camas.
-Pôve vî, va !
A kî l’ diss ? I n’ meritéve nén çoula. — Paul-Henri Thomsin, ratourtnant Tchantchès, c'èst po rîre, 2023, p.12 (fråze rifondowe).
- ni pus dimorer ene sawice.
- Li fris’ cot’hê, dizos l’båhe dè prétimps,
Aprinda l’tote foûs-måle novèle
Qu’amå pau d’timps
Li djårdinî qwit’reût nosse Walonèye
Po r’djonde li payîs d’sès tayons. — Émile Wiket, Fruzions d' cour, p.84. - Cwitant l’ campagne po trover d’ l’ ombe,
Divins l’ zûnaedje do grand bwès sombe,
Dji m’ efonça tot m’ pormoennant
— Martin Lejeune, "L’amour vint dè passer", dins « L’année des poètes » (1892), p. 230 (fråze rifondowe).
- Li fris’ cot’hê, dizos l’båhe dè prétimps,
- (viebe å coplemint) dire (a ene sakî) k' on n' lyi rclamrè pus ene desse.
- (viebe å coplemint) èn pus wårder sor lu (on mousmint).
- cwitez vosse tchapea. (rl a
- (v. sins coplemint) endaler d' ene plaece.
- Neni, nosse dame : li mwaisse a cwité foirt timpe et dj’ n’ a polou fini tot seu ; portant dj’ a-st ovré roed, savoz ! — Henri Simon, « Li bleû-bîhe » 1886, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.12 (fråze rifondowe).
- "Nos avans cwité po l' Amerike (…) Nos frans peter l' djambon — tchanson des cwitants pol Wisconsene ramexhnêye pa Lucien Léonard (fråze rifondowe et rarindjeye).
- (viebe å prono) : Loukîz a : « si cwiter »..
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (èn nén dmorer avou): leyî, abandner, roister.
- (èn pus wårder on mousmint): bodjî, saetchî, rissaetchî, oister, roister, si dihaler; Loukîz a : « oister »