Aller au contenu

rabressî

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Bodje « bresse » avou l’ betchete « ra- » di raprepiaedje des viebes ey avou l’ cawete di codjowaedje «  » des viebes; çou ki dene on mot bodje « abressî » avou l’ betchete « ri- » des viebes.

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) rabresse
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) rabressîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) rabressans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) rabresnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) rabresrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) rabressive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) rabresse
pårt. erirece (dj’ a, vos av) rabressî
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

rabressî (å prono : si rabressî)

  1. (viebe å coplemint) mete ses lepes so (ene pårteye do coir d' ene sakî, d’ ene inmêye sacwè) et houmer; abressî (betchete ri- nén radjoutante).
    • I n' vout nén rabressî s' viye matante pask' elle a des poys a s' minton Motî del Fagne et del Tieraxhe (fråze rifondowe).
    • I m' endè sereut di n' vos nén vni rabressî divant d' end aler ås lon-payis.
    • Li madronbele rabressa l' houlot Martin Lejeune (fråze rifondowe).
    • Çou k' l' amour fwait fé, sapinse li comere ki rabressive si pourcea Roger Viroux (fråze rifondowe).
    • K' il estént beas, nos grands cougnous,
      K' on rabressive,
      k' on rabetchtéve
      K' on doirmeut minme kécfeye avou (Louis Courtois).
    • Dji voe des beas efants l' douce hiede
      Ki m' ascoyèt ferant batant ;
      et dj' rabresse feme, poyons, poyetes !
      Dj' a dijh-ût ansMartin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "Dj’a dîh-ût ans", tome 43, p. 143 (fråze rifondowe).
  2. (v. å nén dit coplemint) diner des båjhes.
    • Ene rabresseuse, c' est ene ki rabresse toltins.
  3. (viebe å coplemint) (imådjreçmint) djonde po deus sacwès.
    • Nameur avou ses ponts ki rabresnut l' aiwe Chantal Denis (fråze rifondowe).
    • Cwand on est dissu l' pont d' Djambe,
      On voet Mouze passer padzo;
      Elle eva rabressî Sambe,
      Elle evont brès dzeu, brès dzo Joseph Dethy, dins « Vive Nameur po tot » (fråze rifondowe).
  4. (mot d’ foistî) muzurer èn åbe avou les bresses.
  5. (mot des otos) toutchî tot fjhant èn accidint, po ene oto.
  6. eterprinde (on målåjhey ovraedje).
    • C' est onk ki rabresse beacôp d' l' ovraedje Motî Toussaint (fråze rifondowe).
    • Cwand on s' mareye, on n' sait nén tot çk' on rabresse Motî Gilliard (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. rabressî come al dicåce / rabressî come les matantes / rabressî come les parints
  2. rabressî a magnî : rabressî foirt
    • I m' ont rabressî a m' magnî.
  3. rabressî l’ plantchî: toumer al tere.
  4. si rabressî come galant et mayon
  5. rabressî s’ croes
    1. ki tchaeconk rabresse si croes
    2. cwand on voet les croes des ôtes, on rabresse les sinnes

Parintaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]
mete ses lepes so

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : O101

Ratournaedjes

[candjî]
diner on betch

Pårticipe erirece

[candjî]
singulî pluriyal
omrin rabressî rabressîs
femrin rabresseye rabresseyes

rabressî omrin

  1. Pårticipe erirece omrin do viebe "rabressî".
    • I m' ont rabressî a m' magnî.
    • Èm pus bea sovni, c' est cwand ele m' a rabressî å cwénze d' awousse Motî d' Ite (fråze rifondowe).