ratinde
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Do viebe « atinde », avou l’ betchete « ri- » des viebes, çou ki dene on mot avou l’ dobe betchete « ra- » des viebes ey avou l’ cawete di codjowaedje « -de » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ʀa.tɛ̃t/ (minme prononçaedje pattavå)
- Ricepeures : ra·tinde
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | ratind |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | ratindoz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | ratindans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | ratindnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | ratindrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | ratindeu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | ratinde |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | ratindou |
Ôtes codjowaedjes | sipepieus tåvlea |
ratinde
- (v. sins coplemint) prinde pacyince li tins k' i fåt divant k' ene sacwè, ene sakî vegne (betchete ri- nén radjoutante).
- S' i fåt ratinde, dji ratindrè.
- (v. sins coplemint) esse ecinte, po ene feme.
- Waite on pô, li feme Clovisse ratind co.
- (viebe å coplemint) prinde pacyince (po ki cisse djin la, cisse sacwè la avegne).
- Fijhoz a voste åjhe; dji vos ratind dvant l' ouxh.
- Cwand nos rivnéns nos esténs-st e l' Holande ;
Lizbet s' aveut di m' ratinde anoyî ; — Charles Duvivier de Streel, "Li pantalon trawé" (1849) (fråze rifondowe). - Dins ene longue tcheyire,
Tot berlondjant,
Dji ratind l' ivier — André Gauditiaubois, tchanté pa William Dunker (fråze rifondowe). - Mins dvins l' riyant tåvlea del veye,
Dji voe ene djinteye feme ki m' ratind
Sol soû, al vesprêye— Martin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "Dj’a dîh-ût ans", tome 43, p. 143 (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) si catchî po-z ataker ou apicî (ene sakî, ene biesse ki passe).
- I l' avént ratindou ådzo d' Tchanmont et i l' ont leyî come moirt.
- C’ est tofer al respounete,
Ki l’ amour ratind,
Vos poloz vs moker di s’ binete :
Cwand i vs tént, i vs tént !— Martin Lejeune, "Djônèsse, prétimps" (fråze rifondowe).
- (viebe å coplemint) esse ecinte di.
- Ele ratind s' troejhinme.
- (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « après ») prinde pacyince po ki po ki cisse djin la, cisse sacwè la avegne.
- Il a ratindou ene eure après leye.
Ratourneures
[candjî]- ratinde matenes
- ratinde famile
- li ci ki ratind n' a nén håsse
- li ci ki ratind après les solés d' on moirt rote lontins a pîs dschås
- li ci ki n' a pont d' måleurs è ratind // li ci ki n' a nén des mehins è ratind // li ci ki n' a pont d' mizeres è ratind
Parintaedje
[candjî]- ratindeu, ratindaedje, ratindance
- atinde; Loukîz a : « atinde »
Sinonimeye
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]Omofoneye possibe
[candjî]- retinde (si prononce "ratinde" el Basse Årdene)
Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]prinde li tins k' i fåt (sins coplemint)
prinde pacyince po (ene djin la, ene sacwè ariver) (avou coplemint)
esse ecinte, po ene feme
si catchî po-z ataker (ene sakî ki passe).
- Francès : tendre un guet-apens (fr) (à)
Codjowa
[candjî]ratinde
- suddjonctif prezintrece, prumire et troejhinme djins do singulî, do viebe « ratinde ».
- I fåt ki dj' ratinde mi toû.
Ratournaedjes
[candjî]Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Viebes do walon avou l' betchete ri-
- Mots do walon avou ene dobe betchete
- Viebes do walon avou l' dobe betchete ra-
- Viebes do walon avou l' cawete -de
- Mots ki s' prononcèt parey totavå
- Mots do walon di deus pîs
- Viebes do walon
- Viebes do walon ki s' codjowèt come ratinde
- Viebes do walon avou ene betchete ri- nén radjoutante
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots ki sont dins l' motlî Lejoly d' Ôvîfa
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motlî Lejoly d' Ôvîfa
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî Bal-Germain do payis d' Djanmioû
- Codjowas do walon
- Codjowas do cåzant do Suddjonctif Prezintrece do walon
- Codjowas do rwaitant do Suddjonctif Prezintrece do walon