Aller au contenu

ridoxhî

Èn årtike di Wiccionaire.
Alofômes di r(i)-
avou ene sipotchåve voyale avou ene divanceye voyale sipotcheye cogne
ridoxhî erdoxhî rdoxhî

Etimolodjeye

[candjî]

Bodje * « redossiare », lu-minme du Tayon-bodje latén « dorsum » (screne), pal voye do vî lingaedje d’ oyi « redoissier ».

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]

ridoxhî

Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) ridoxhe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) ridoxhîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) ridoxhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) ridoxhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) ridoxhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) ridoxhive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) ridoxhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av) ridoxhî
Ôtes codjowaedjes come waitî
  1. rinde moens afilant.
    • Mi hepe est tote ritournêye, li taeyant est tot rdoxhî Motî Haust (fråze rifondowe).
  2. (v. sins coplemint) s' edjibler eviè l' direccion contråve di wice ki vént l' côp.
    • L' usteye ridoxhe sol pire Motî Haust (fråze rifondowe).
  3. (v. sins coplemint) esse fortcherdjî d' aiwe, di tolminme tchedje.
    • Mi bodet est si plin k' i rdoxhe Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Il est si plin k' i rdoxhe Motî Haust, dvins "plin (fråze rifondowe).
  4. (v. sins coplemint) si ridire, resdondi.
    • Ses bresses sont pus longs,
      Ki des pîces a houbion,
      Et si stoumak ridoxhe,
      Cwand ele drouve divant vos,
      S' lådje boke po dire on mot,
      On ôreut voler ene moxhe. Jean Bury, Joyeux rèspleus (1899), "Po plaire à Nanèsse" (fråze rifondowe).
    • Cisse divize la : « Tiesse di moirt ! » a rdoxhî e s’ pitite tiesse, i n’ sait nén pocwè å djusse… Fefeye n’ a måy dit si vraiy, lyi shonne t i : Vevè sereut i èn oujhea pol tchet ?... Arthur Xhignesse, « Boule-di-Gôme », 1912, p.8 (fråze rifondowe).
  5. (v. sins coplemint) aploure.
    • On-z ôt les côps d' pougne ridoxhî. Joseph Vrindts, "Racontules et råtchåds" (1920), p.141; "Lès randahes" (fråze rifondowe).
  6. (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « di »).
    1. esse tot plin, ritche di.
      • Les schatès aiwes d’ avå nozôtes
        Ridoxhént di mamés apôtes
        Ki s’ vinént la bagnî tot nous. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.149, “Les p’tits bagneus” (fråze rifondowe).
      • Et si ctapé cotjhea ridoxhe ouy di tcherdons— Émile Wiket, "Fruzions d' cour", "R'grèts" (fråze rifondowe).
      • Li solo blame e plin do cir, stårant tcholeur et loumire sol tere ki rdoxhe di seuve et d’ ameurHenri Simon, "Mès cwate moumints" (1907) (fråze rifondowe).
      • Dji r'doh'rè d' corèdje
        Èt tofér come oûy ,
        Dj'årè so l' vizèdje
        Li blame di vos-oûys
        Camille Gaspard.
      • Nosse monde rudoh, pout-on dîre,
        D'one masse du curiôzités
        Camille Gaspard.
      • Ti vou-t esse troubadour ? … Abeye ! Pogne e m' bezaece :
        Ele ridoxhe di paskeyes et d' lanwoureus rimeas. Joseph Mignolet, "Fleûrs di prétins", p.96 (1929), "Li sondje dè mèstré" (1925) (fråze rifondowe).
      • Djulete, plin d' feu, nos prezintrè ses dierins djoûs so ene tere ki rdoxhe di ritchesse et d' ameur. Louis Lagauche, "Prindoz vosse bordon" (1937), p. 30 (fråze rifondowe).
    2. rascovrou di.
      • Li payasse k’ est tote ritoumêye,
        Hetche sol rôle ki rdoxhe di broûlî. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.28, “On Baguège Jus d’la Mouse” (fråze rifondowe).

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]
fé moens afilant
esse fortcherdjî d' aiwe, di tolminme tchedje
esse ritche di

Contråve

[candjî]
rinde moens afilant
abonder

Sipårdaedje do mot

[candjî]

w. do Levant

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : E89

Ratournaedjes

[candjî]
disawijhî
ribômer
resdondi
esse fortcherdjî d' aiwe, di tolminme tchedje
abonder