bawyî
Apparence
bawyî | bawer | bawter |
Etimolodjeye 1
[candjî]Do viebe « bawer », avou l’ cawete di codjowaedje « -yî » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ba.ˈwiː/ /baw.ˈje/ /baw.ˈjɛ/ /ba.wi.ˈjiː/ /ba.wi.ˈji/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /baw.ˈjiː/
- Ricepeures : baw·yî
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | baweye |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | bawyîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | bawians |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | baweynut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | baweyrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | bawyive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | baweye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | bawyî |
Ôtes codjowaedjes | come tcheryî |
bawyî (v. sins coplemint)
- bawer a ptits côps, ou avou ene pitite vwès.
- cåzer po dire do må.
- Il a stî bawyî e viyaedje ki l’ feme Odon s’ aveut disrindjî.
- Les pus curieus k' avént stou bawyî al coirnete, sotnént ki l' anartchisse esteut loyî so ene tcheyire ente deus adjints et deus pompîs. — Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.14-15 (fråze rifondowe).
- tosser sovint et foirt.
- T’ as co bawyî tote el nute.
Ratourneures
[candjî]- li tchén n’ baweye nén beacôp d’ ces trevéns ci : gn a waire di djins ki vnèt el måjhon ; i n’ waire di pratikes (po des vindeus).
- s’ i baweye foirt, i n’ a co djamåy hagnî : i n’ fåt nén aveur sogne di ses mançaedjes.
- li tchén ki baweye ni hagne nén
- hoûler avou les leus et bawyî avou les tchéns : ?
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- (bawer a ptits côps) : hawer
- (tosser sovint) : behoter
- (cåzer po dire do må) : Loukîz l’ motyince : cåzer bråmint
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Ratournaedjes
[candjî]li tchén n’ baweye nén beacôp d’ ces trevéns ci
- Francès : (lit) le chien n’ aboie pas beaucoup ces temps-ci ; les visites sont rares ; la conjoncture est morose ; les affaires sont calmes
Etimolodjeye 2
[candjî]Tayon-bodje latén « batare » (båyî), avou l’ cawete di codjowaedje « -yî » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /baw.ˈjiː/ /ba.ˈwiː/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /baw.ˈjiː/
- Ricepeures : baw·yî
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | baweye |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | bawyîz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | bawians |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | baweynut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | baweyrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | bawyive |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | baweye |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | bawyî |
Ôtes codjowaedjes | come tcheryî |
bawyî (v. sins coplemint)
- loukî come dirî ene bawete.
- Il est todi a loukî et bawyî tocosté. — Motî Forir (fråze rifondowe).
- I baweye après nos-ôtes. — D.T.W.
- Mi veyez vs dischinde les montêyes ?
A poenne el cåve, raf sol gurnî ! Riviersant tcheyire et potêyes,
Alant bawyî djusk’ e sånî ! — Martin Lejeune, “Œuvres lyriques du poète Martin Lejeune” p.186, « Lu cane d’a grand-pêre» (fråze rifondowe).
Sinonimeye
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Li mot n’ est nén dins : R13