Aller au contenu

bea

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « bellus » (nozé, djinti, plaijhant).

Prononçaedje

[candjî]

Addjectif

[candjî]
singulî pluriyal
omrin bea beas
femrin padrî bele beles
femrin padvant bele belès

bea omrin (come addjecif djondrece, todi metou padvant l’  no)

  1. k’ on-z a plaijhi a loukî.
    • bea corti !
    • La on bea ome.
  2. sins nûlêye, tot djåzant do tins.
    • I fwait on bea solea.
  3. bon, k’ est bén, k’ apoite çou k’ on vout.
    • On-z a yeu ene bele samwinnes.
  4. (tot cåzant å rvier) mwais.
    • T’ as co fwait la on bea côp : waite, vla l’ rustea k’ est spiyî.
  5. bea a croxhî.
    • Les crapådes sont beles a croxhî
      Come les madones do grand Rodjî Louis Lagauche, "L' inmant", Tournai, (1947), p. 125 (fråze rifondowe).
    • On vike sins higne-et-hagnes, sins dandjî ;
      Les djins s' î veyèt co voltî ! Louis Lagauche, "L' inmant", Tournai, (1947), p. 125 (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. on bea côp dé on laid
  2. tot çk’ est novea est bea
  3. aveur ça d’ bea : divant l’ dijhaedje d’ ene cwålité pol sudjet.
    • Il a ça d’ bea : i n’ si vante djamåy.
  4. esse al pus bele: si margayî po saveur kî est l' pus bele

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

Contråve

[candjî]

Omofoneye possibe

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :


Ratournaedjes

[candjî]
k’ on-z a plaijhi a loukî

Adviebe

[candjî]

bea (nén candjåve)

  1. (epolyî inte l' aidant viebe « aveur » et l' mwaisse viebe) mostere ki l' fråzlete n' overe nén come ele li divreut.
    • On a bea tuzer, ratuzer,
      Po s’ rissovni d’ çou k’ est passé,
      Li tins nos fwait piede li sovnanceJoseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.26, “Vîle air” (fråze rifondowe).
    • Ouy å matén, mågré m’ noûve batroûle, dji n’ pola fé k’ do sot boure, et dj’ ava bea taper del benoete aiwe e m’ pot, mi boure si fjha-st a mirmote. Joseph Mignolet, « Li tchèsturlinne dèl Bèle Rotche, 1922, p.24 (fråze rifondowe).
    • On-z årè bea préjhî l’ borgogne
      Ou tos les ôtes véns ki vnèt d' ôte pårt;
      Li gosse etrindjir mi cafogne,
      Ossu c' n'est nén çoula k' i m' fåt. Louis Lagauche, "L' inmant", (1947), Li briyolet, Tchanson d’on vî Hutwès, p. 143 (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. djåzer bea

Ratournaedjes

[candjî]
bea