cope
Apparence
-
Cope di vatches atelêyes avou on djeu
-
Cope po-z ateler deus tchvås
-
Cope po boere gårneye di djowions
-
Cope daegnrece di fotbal
-
cope di strin (stî)
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /kɔp/ /kup/ (oyon O.OU)
- prononçaedje zero-cnoxheu : /kɔp/
- Ricepeures : nén rcepåve
Etimolodjeye 1
[candjî]Tayon-bodje latén « copula » (loyén, raloya).
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
cope | copes |
cope femrin (djinre diferin do sfwait mot e francès)
- deus djins marieyes eshonne, deus biesses acoplêyes.
- El planete di ç’ viye cope la, cwè çki ça pout bén esse, dijhoz mel ? — Louis Marcelle (fråze rifondowe).
- Ene cope di måvis grete evoye les moitès foyes di dzo l’ håye — Maggy Frisée (fråze rifondowe).
- Li frumele do bleu-bijhe a des djonnes : endè vouss ene bele cope ? — Henri Simon, « Li bleû-bîhe » 1886, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.31 (fråze rifondowe).
- Di tot costé s’ levént des copes,
Des coirs ki l’ minme dizir ecope,
Di perpetuwer l’ grand samrou ! — Martin Lejeune, "L’amour vint dè passer", dins « L’année des poètes » (1892), p. 230 (fråze rifondowe). - Al baye, ene cope vént s’ aspoyî
Et leus åbions dansèt
Et pidjolèt so l’ aiwe avå les bokets d’ lune
Et d’ blankèt plomes ki s’ kitoirtchèt. — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Disseûlance », 1922, p.20 (fråze rifondowe). - Flûte a l’ ognon et zim-zi-zim, vola cwate belès copes po danser l’ pavane … metoz do spégulaire. — Louis Lagauche, « Lès bwèh’lîs », 19??, p.40 (fråze rifondowe).
- deus biesses eshonne.
- C’ est ene cope di vatche, atelêyes avou on djeu, ki saetche li tcherete.
- pîce di l’ atelaedje des tchvås d’ trait.
- pitit nombe di sacwès.
- On vierè çoula dins ene cope d’ anêyes.
- Ele lyi dene divant tolmonde ene cope di betchs ki n’ ont nén l’ air di esse plindous — Félicien Barry (fråze rifondowe).
- Dizo l’ gâz, à costé d’ nosse sôlêye, i n’a ’ne cope di minous qui s’ gnaw’tèt les poûmons foû dè cwérps èt qu’èspêtchèt l’ome di s’ fer ètinde. — Joseph Vrindts, Tot tûsant (1924), Beau nuage, p.299.
- (mot d’ acleveu di tchvås) ahesse po raloyî on tchvå d' trait a èn ekipaedje.
Ratourneures
[candjî]Parintaedje
[candjî]Mots d’ aplacaedje
[candjî]- ome di cope
- Vos diroz a mi ome di cope k’ i n’ s’ ocupaxhe did rén — Félicien Barry (fråze rifondowe). F. binôme
- tchivå d' cope
Sinonimeye
[candjî]- (deus djins maryîs): manaedje
Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
E rfondou walon :
Ratournaedjes
[candjî]Etimolodjeye 2
[candjî]Tayon-bodje latén « cuppa », lu-minme d’ on bodje induropeyin * « kewp » (trô) mot cité dins l’ FEW 2 1555b.
Sustantif
[candjî]singulî | pluriyal |
---|---|
cope | copes |
cope femrin
- grand vere u grand cantea avou on pî, po boere.
- Ene cope å tchampagne.
- (no d’ contnou) çou k’ i gn a dvins.
- I lyi a payî ene cope di tchampagne.
- (spôrt) grand hena d’ metå, ou ôte riscompinse dinêye come prumî pris a ene lûte di spôrt.
- Wai totes les copes ki Transene a wangnî å fotbal.
- lûte bate di fotbal, di teyåte, evnd.
- C’ est l’ minme semdi ki l’ cope do Rwè Albert prumî.
Parintaedje
[candjî]Mots vijhéns
[candjî]Fås amisse
[candjî]E-n inglès, li sinse li pus corant d’ «cup», c’ est ene «djate».
Ratournaedjes
[candjî]Etimolodjeye 3
[candjî]Tayon-bodje latén « cuppa » (cope#Walon 2) mot cité dins l’ FEW 2 1555b.
Sustantif
[candjî]cope omrin
- (vî mot d' cinsî) lamea (des tchvås d' trait).
- F. palonnier.
Parintaedje
[candjî]Sinonimeye
[candjî]- copea
- perone
- miersipepieuzmint e l’ notule ALW 9.100 (mape 9. 27.)
Etimolodjeye 4
[candjî]Stindaedje di « cope2 » (modele come ene cope po boere) (etimolodjeye nén acertinêye)
Sustantif
[candjî]cope femrin
- (muzeure) viye muzeure di cwantité d' grin (ki valeut 30,7 lites a Lidje ey a Ståvleu-Måmdey).
Sipårdaedje do mot
[candjî]Payis d’ Måmdiy
Ortografeyes
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]Categoreyes :
- Mots do walon
- Walon
- Mots avou l' oyon O/OU
- Mots do walon d' on seu pî
- Mots do walon vinant do latén
- Sustantifs do walon
- Sustantifs d' on djinre diferin do sfwait mot e francès
- Motlî do walon po les acleveus di tchvås
- Mots do walon avou des ratourneures
- Mots ki sont dins l' motî Grandgagnage
- Mots ki l' rifondowe est dins l' motî Grandgagnage
- Mots do walon vinant d' l' induropeyin
- Motlî do walon po les nos d' contnaedje
- Motlî do walon po les spôrts
- Mots walons d' etimolodjeye nén acertinêye
- Motlî do walon po les mzeures
- Mots do Payis d' Måmdiy
- Mots ki l' rifondowe est dins l' franwal da Haust