Aller au contenu

ecråxhî

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Bodje « cråxhe », avou l’ betchete « e- » d’ ecloyaedje des viebes et avou l’ cawete di codjowaedje «  » des viebes.

Prononçaedje

[candjî]

/ɛ.kʀɔː.ˈhiː/ /ɛ.kʀaː.ˈhiː/ /ɛ.kʀoː.ˈʃiː/ /ɛ.kʀoː.ˈʃi/ /ɛ.kʀa.ˈʃiː/ /a.kʀa.ˈʃiː/ /a.kʀa.ˈʃi/ /a.kʀa.ˈʃɛ/ /a.kʀa.ˈʃe/ /ɛ̃.kʀa.ˈʃiː/ /ɛ.kʀɔː.ˈʃiː/ (betchfessî å), (betchfessî xh)

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) ecråxhe
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) ecråxhîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) ecråxhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) ecråxhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) ecråxhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) ecråxhive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) ecråxhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av) ecråxhî
Ôtes codjowaedjes come waitî

ecråxhî (viebe å coplemint) (å prono : s’ ecråxhî)

  1. mete del cråxhe, di l’ ôle so ene sacwè.
    • Ecråxhî les pinteures di l' ouxh, on fier a wåfes, ses solés, ene éndjole.
    • Cwand les rowes, dins nosse tiesse, ni tournént pus foirt bén, On mawyive des fayenes po-z ecråxhî l’ molén. Louis Piron (fråze rifondowe).
    F. lubrifier, huiler, graisser
  2. (mot des cinsîs) mete di l’ ansene so (on tchamp).
    • Ecråxhî les teres.
    F. engraisser, fumer, fertiliser
  3. rinde crås (ene maigue biesse, ene mwinre djin).
    • Les ouyes tot frexhs, l’ ome mi contéve ki, dins s’ viyaedje, il esteut l’ dierin a-z ecråxhî on pourcea. Chantal Denis, Bwagnes contes, ou…?, p. 28 (fråze rifondowe).
    F. engraisser
  4. mete del crinme sol coir.
    • Dj' a po totes les djônès feyes
      ki sont sudjetes a pixhî
      po s' wåranti d' esse tchavêyes
      Ene tchandele po lz ecråxhî
      C' est ene tchandele a l' idêye
      Ki l' cene k' ecråxhe ses pårteyes
      Est seur d' atraper l' froyon
      Li camrade dè l'joie, Chanchet Barillié, 1852 (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]

Parintaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]
  • (mete si l’ ansine so) : ansiner

Ortografeyes

[candjî]

Ratournaedjes

[candjî]
mete del cråxhe so ene pîce di machine ki toûne
mete di l’ ansene so on tchamp Loukîz a : ansiner
mete del crinme