Aller au contenu

grawyî

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje vî hôt almand « krauln » ‎(« greter ») avou l’ cawete di codjowaedje « -yî » des viebes

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) graweye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) grawyîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) grawians
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) graweynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) graweyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) grawyive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) graweye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) grawyî
Ôtes codjowaedjes come tcheryî

grawyî

  1. (v. sins coplemint) rimouwer dins on feu, dins des cindes avou on fier esprès.
    • On graweye e feu avou l' grawiete.
  2. (v. sins coplemint) greter l' tere.
    • (Wice est i, l' gamén ?) :: i graweye e tere avou on såcloe. Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
    • Et so li dzeur, i n' fåt waire grawyî po-z avni al croye, la k' on-z î trouve des pires di flin — MFab, "Li hatche di bronze" (1937), p. 9 (fråze rifondowe).
  3. (v. sins coplemint) naxhî.
    • Adon, grawiant e fond di s' taxhe,
      I dna deus pices et co ene sacwè,
      Tot djhant : « Vola pol gros boket,
      Atchtez vs kéke afwaire po vs ripaxhe. » Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), "Les roies", p.12 (fråze rifondowe).
  4. (v. sins coplemint) catyî, kekyî.
  5. (viebe å coplemint) råyî.
    • Li ptit valet mi l' a grawyî foû del tiesse avou l' betchete d' on clå d' schayteu, mins dji voe co clair assez po n' nén fé des biestreyes. Joseph Vrindts, « Li pope d'Anvers » (1896), p.42 (fråze rifondowe).
  6. (viebe å coplemint) fé tuzer (d' ene sacwè nén plaijhante).
    • Ça m' a grawyî tote li nute. Motî d’ Cînè (fråze rifondowe).
    • S' å cmince ele trefiléve di djoye divant di vni a Clouj, asteure elle a l' cour grawyî tot tuzant a ses soçones k' elle a leyî padrî, a Văleni. Gabriyel & Gabriyel.
    • Nozôtes, on-z est binåjhe di les rçure et zels, ça lzî graweye e cour di nos vni vey …Paul-Henri Thomsin, ratournant Astérix amon lès Bèljes, 2022, p. 6 (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. grawyî e vinte.
    • I vs grawyive seur bén e vinte, la k’ vosse cuzén Djannesse m’ end aveut dné d’ vosse sôrt ? Henri Simon, « Li bleû-bîhe » 1886, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.28 (fråze rifondowe).

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

grawe-pupe

Sinonimeye

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : R13

Ratournaedjes

[candjî]
rimouwer dins on feu avou on fier esprès
fé tuzer
greter l' tere
catyî Loukîz a : catyî

Pårticipe erirece

[candjî]

grawyî (nén candjåve)

  1. Pårticipe erirece do viebe « grawyî ».