aspiter
Apparence
Etimolodjeye
[candjî]Do viebe « spiter » avou l’ betchete « a- » des viebes
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /as.pi.ˈte/ /as.pɪ.ˈte/ /as.pi.ˈtɛ/ Prononçaedje a radjouter
- prononçaedje zero-cnoxheu : /as.pi.ˈte/
- Ricepeures : as·pi·ter
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | aspite |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | aspitez |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | aspitans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | aspitnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | aspitrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | aspitéve |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | aspite |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | aspité |
Ôtes codjowaedjes | come bouter |
aspiter (v. sins coplemint)
- sipiter aviè l' ci ki djåze, tot djåzant d' on likide.
- Li måssite aiwe del corote lyi aspite å vizaedje — Motî Forir (fråze rifondowe).
- Li sonk aspite pa tot costé !— Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.36, “Battaye di Feumme !” (fråze rifondowe).
- Ses ouys serés, il oyeut l' crînaedje del pompe et l' aiwe k' aspitéve dins les saeyeas d' blanc fier (J.P. Dumont). On dit eto : abrotchî. F. jaillir.
- ariver tot d' on côp.
- Des cints et des cints tiesses aspitît ås finiesses.
- Il a aspité chal come on côp d' aloumire.
- Aspite ene nouwêye di coirbås,
Et come si ene sakî lzî derixhe
Ki por zels l' eurêye est la presse
Vo les la plonkîs, tot breyant,
Å mitan do tcherwé ki foume'
— Henri Simon (fråze rifondowe). - Gn a des gros spès nouwaedjes k' aspitèt did låvå,
Tot berôlant s' n' on l' ôte, etot maxhurant l' cir
— Lucyin Mahin, ratournant Baudelaire. - I m' aspite ene idêye, mi, Sint-Amour — Paul-Henri Thomsin, ratournant Li diâle è cwér, ine avinteûre di Bakelandt l’èspiyon di Napolèyon à Lîdje, 2009, p. 36 (fråze rifondowe).
- Gn a des Comissions d' Consultåcion k' arindjèt les bidons cwand k' gn a des arokes k' aspitèt inte les parints et li scole— Yvon Laurent (fråze rifondowe).
- Tossint vént raviker nos mehins... et, avou leye, c' est todi djourmåy li minme paket d' imådjes ki m' aspite ås ouys — Paul-Henri Thomsin (fråze rifondowe).
- Portant, les djonnes ont sovint dandjî d' ene fråze walone tipike, po ratourner des mots francès d' asteure k aspitèt dins leus tiesses — Lucyin Mahin.. On dit eto: abizer, adårer, adramter, aflûtchî. F. surgir, apparaître brusquement.
- si spåde tot d' on côp, tot cåzant d' ene novele.
- E moes d' decimbe 1997, li novele a aspité so l' Etrernete et divins les medias, ki Bon-papa John aléve rinaivyî e cir, po fé des sayes di medcene so l' aviyixhaedje — Lucyin Mahin.F. se répandrefaire l'effet d'une bombe".
- acori tot d' on côp. On dit eto a: abroker, adårer, adramter, aflûtchî. F. accourir, surgir.
- kimincî a esse veyowe, tot djåzant d' ene sipite di feu, d' ene sitoele. #*Ene après l' ôte, les stoeles aspitént å cir F. surgir, apparaître.
Sinonimeye
[candjî]kimincî a esse veyowe, tot djåzant d' ene sipite di feu, d' ene sitoele
Ortografeyes
[candjî]Sipårdaedje do mot
[candjî]Ratournaedjes
[candjî]sipiter aviè l' ci ki djåze, tot djåzant d' ene aiwe
- Francès : éclabousser (fr)
si spåde tot d' on côp, tot cåzant d' ene novele
- Francès : s'ébruiter (fr), se propager (fr)
kimincî a esse veyowe, tot djåzant d' ene sipite di feu, d' ene sitoele
- Francès : surgir (fr), apparaître (fr)