tini
Apparence
Plinne cogne | Spotcheye cogne |
---|---|
tini | tni |
Etimolodjeye
[candjî]Tayon-bodje latén « tenere » (minme sinse) çou ki dene on mot avou l’ cawete d’ infinitif « -i » des viebes.
Prononçaedje
[candjî]- AFE :
- diferins prononçaedjes : /ti.ˈni/ /ty.ˈny/ /tɛ̃ʀ/ /tẽʀ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /ti.ˈni/
- Ricepeures : ti·ni
Viebe
[candjî]Djin et tins | Codjowa |
---|---|
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) | tén |
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) | t(i)noz |
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) | t(i)nans |
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) | tegnnut |
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) | ténrè |
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) | t(i)neu |
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) | tegne |
pårt. erirece (dj’ a, vos av) | t(i)nou |
Ôtes codjowaedjes | come v(i)ni |
tini (å prono : si tini)
- (viebe å coplemint) bén aveur e s' mwin.
- Cwand vos l' tinoz, nel rilåtchîz nén.
- (viebe å coplemint) esse mwaisse d' ene botike.
- (viebe å coplemint) dimani dvins ene pôzucion.
- (viebe å coplemint) nén fé bodjî d' ene sawice.
- Come li båpere del comedeye,
Li méde rawåde ki l’ maladeye
Vis tegne po kékes moes e vosse lét : — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « On fait çou qu’on pout po viker», 1922, p.125 (fråze rifondowe).
- Come li båpere del comedeye,
- (viebe å coplemint) rascråwer, mwaistri (tot djåzant d' on må).
- Ca les måleurs, po mî l’ tini,
Si fåfilît dvins l’ schô di s’ mere,
Twè ki n’ a nén dmandé po vni ! — Joseph Vrindts, « Pâhûles rîmês » (1897), «Li p’tit brubeu», p.92 (fråze rifondowe).
- Ca les måleurs, po mî l’ tini,
- (v. sins coplemint) voleur fé ene sacwè.
- Avou m' paskeye, si dj' reyussixh,
Do fé plaijhi, dji tén foirt pô. — HFbl, (ratourné do francès), 1843, p.10 (fråze rifondowe).
- Avou m' paskeye, si dj' reyussixh,
- (v. sins coplemint) dimorer stocaesse, nén halcoter.
- I n' tént pus k' d' on costé. — Henri Simon, "Li mwért di l'åbe (fråze rifondowe).
- Dj' a metou des fleurs d' a des tchamps dins on vere: ele tinèt dipus d' cwénze djoûs.
- (viebe å prono) : Loukîz a : « s’ tini ».
Ratourneures
[candjî]Parintaedje
[candjî]- tineu, tinant
- atni, atnance, atna
- distini, ditni
- ratni, ratna
- ractini
- ritni
- rastini, rastina
- ractini, racténrece
Mots d’ aplacaedje
[candjî]Ortografeyes
[candjî]Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :