Aller au contenu

xherbiner

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : tcherbiner, chèrbiner, xherper.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje vî francike * « skrepan » (greter, screper), avou vuzlaedje p<b ey, avou rbetchfessaedje do R ey avou l’ dobe cawete « -iner » des viebes; mot cité dins l’ FEW 134 a.

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) xherbene
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) xherbinez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) xherbinans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) xherbinnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) xherbinrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) xherbinéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) xherbene
pårt. erirece (dj’ a, vos av) xherbiné
Ôtes codjowaedjes come copiner

xherbiner

  1. (v. sins coplemint) (mot d’ zolodjeye) greter al tere (tot djåzant d' ene biesse).
  2. (v. sins coplemint) råyî del yebe, des plantes avou ses mwins.
    • Louke come i xherbene ås cécoreyes !
  3. (v. sins coplemint) tchipoter a tot, naxhî pattavå.
    • Cwè çki t' xherbenes la ?
    • Gn av on tchén ki xherbinéve vaila.
    • I vént xherbiner dins mes afwaires Motlî Pierret so les måjhons a Longuiè (fråze rifondowe).
    • Mi, dji voyaedje dins tot l' payis
      Et dj' xherbene dins tos les cortis (dit-st ele li gréve al cavale) Pierre Otjacques (fråze rifondowe).
  4. (v. sins coplemint) bodjî toltins
    • Arestêye di xherbiner !
  5. (v. sins coplemint) bouter foirt.
    • I pout bén xherbiner s' i vout aveur tot fwait.
    • I xherbene tant k' i pout po-z awè fwait dvant k' i n' plouye Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • I fåt bén xherbiner po viker Motlî Pierret so les måjhons a Longuiè (fråze rifondowe).
    • Les mwaisses s' amuzént a Brussele et les mandayes xherbinént dins les beurs, les fosses et les cårires Lucyin Mahin.
    • I fåt bén xherbiner po ramasser kékes aidants — Esther Baiwir, ALW 17 sol vicaedje sociå (fråze rifondowe).
  6. (v. sins coplemint) passer s' tins a rén.
  7. (v. sins coplemint) apicî d' å lon avou on crotchet.
  8. (viebe å coplemint) pesteler ene dinrêye.
    • Vla on grin k' est tot xherbiné.
  9. (viebe å coplemint) haper ene sacwè a (ene djin); emantchî (ene sakî).
    • Dji m' a leyî xherbiner di ç' pindârd la Motî Forir (fråze rifondowe).
  10. (viebe å coplemint) discramyî del linne.

Parintaedje

[candjî]

Mots vijhéns

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : E34, E167, E200, E212, E213, C57

Ratournaedjes

[candjî]
greter al tere
råyî del yebe, des plantes avou ses mwins
tchipoter a tot, naxhî pattavå
bodjî toltins
bouter foirt
passer s' tins a rén
pesteler ene dinrêye
haper ene sacwè a ene djin ; emantchî ene sakî
discramyî del linne

Sourdants

[candjî]

Li disfondowe "kerpiner", c' est dandjreus on picårdijha, noté pa Grandgagnage ("fouiller avec un crochet comme font les chiffonniers"), et rcopyî onk après l' ôte pa Forir, Haust et Stasse. I n' est rprins pa nou diccionaire "indepindant" do payis d' Lidje (E34, E167, E200, E212, E213). Mins, a cåze di cisse fôme la "kerpiner", l' etimolodjeye fourit foirt dispitêye. Loukîz: